Abstrakt

W kodeksowej regulacji wyzysku (art. 388 KC) brak odniesień do nieruchomości. Z uwagi jednak na ogólny charakter tego artykułu ma on znaczenie także dla obrotu nieruchomościami. Zgodnie z art. 388 § 1 KC, jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy. Unormowanie wyzysku zasługuje na analizę w kontekście obrotu nieruchomościami w szczególności ze względu na przesłankę rażącego przewyższania przez wartość świadczenia, przyjmowanego lub zastrzeganego przez wyzyskującego, wartości świadczenia osoby wyzyskiwanej. Relatywnie duża wartość nieruchomości jest niewątpliwie okolicznością sprzyjającą możliwości wystąpienia w obrocie nimi rażącej dysproporcji wartości świadczeń obu stron. Rozpatrywanie zastosowania art. 388 KC w obrocie nieruchomościami ma zatem praktyczny wymiar, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. Z drugiej strony, zastosowanie art. 388 KC, także w obrocie nieruchomościami, jest utrudnione ze względu na wynikające z treści tego artykułu ograniczenia, nie tylko czasowe, ale również związane z koniecznością wykazania przez osobę, powołującą się na zastosowany wobec niej wyzysk, wszystkich ustawowych przesłanek jego wystąpienia.