Abstrakt
Księgi wieczyste jako publiczne rejestry prowadzone przez sądy rejonowe służą ewidencjonowaniu stanu faktycznego i prawnego nieruchomości, to jest praw rzeczowych i obligacyjnych. Przy czym ich dystynktywną cechą jest jawność, co oznacza w ujęciu pragmatycznym, że każdy bez wykazania interesu prawnego może zaznajamiać się z treścią wpisów, które zostały w nich ujawnione. W doktrynie prawa księgom wieczystym są przypisywane takie funkcje jak: ewidencyjno-informacyjna, ochronna, kontrolna, ostrzegawcza, prawotwórcza i fiskalna. Każda z tych funkcji znajduje egzemplifikację w treści wpisu ostrzeżenia o prowadzeniu postępowania restrukturyzacyjnego z tym, że funkcja prawotwórcza w najmniejszym zakresie. Wynika to z istoty wpisu tego ostrzeżenia, bowiem nie posiada on charakteru konstytutywnego i nie tworzy stanu prawnego, a informuje, że stan prawny ujawniony w treści księgi wieczystej stał się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym.Z wyżej przedstawionych na wstępie uwag wynika, że księgi wieczyste jako urzędowe rejestry przez ujawnienie w ich treści wpisów dotyczących stanu prawnego nieruchomości tworzą podstawy bezpiecznego obrotu prawnego. Sposób ujawnienia stanu prawnego nieruchomości w tych rejestrach ustawodawca poddał zasadom określonym ustawą z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 1916; dalej KWU), a także przepisom rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 15.2.2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym (Dz.U. z 2016 r. poz. 312 ze zm.; dalej TeleinfoSysKWR). Zasady dokonywania wpisów pozostają w ścisłym związku z wymienionymi funkcjami, które mają do spełnienia księgi wieczyste, przy czym kształtują one działalność sądów wieczystoksięgowych. Generalnie rzecz ujmując konsekwencją uwzględnienia wspomnianych zasad i funkcji przez sąd wieczystoksięgowy powinno być zgromadzenie zasobu wiadomości utrwalonych treścią wpisów, który odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu nieruchomości. Wpisy te są ujawniane w toku postępowania wieczystoksięgowego. W ten sposób ochronę uzyskują nie tylko podmioty uprawnione według treści w księdze wieczystej, ale także inne podmioty zainteresowane stanem prawnym nieruchomości.W polskim systemie prawa procesowego brak odrębnych przepisów regulujących postępowanie wieczystoksięgowe. Ustawodawca kierując się względami ekonomii legislacyjnej, w sposób całościowy uregulował jedynie proces cywilny. Pozostałe postępowania, natomiast zostały uregulowane w szczegółach odpowiadających ich specyfice, z zastrzeżeniem prawa posiłkowego stosowania przepisów dotyczących procesu. Posiłkowe stosowanie przepisów o procesie stanowi także skutek rozstrzygnięcia systemowego polegającego na zaliczeniu spraw wieczystoksięgowych do grupy spełniającej w ujęciu KPC dyspozycję „sprawy cywilnej”. Podobnie jak w przypadku sprawy w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Postępowanie w sprawach cywilnych regulowane jest przepisami KPC. Zgodnie z art. 1 KPC, obok spraw wieczystoksięgowych, jej przepisy normują także postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy KPC znajdują zastosowanie z mocy ustaw szczególnych.