Abstrakt

Zmiana gruntu leśnego na użytek rolny wymaga co do zasady dochowania szczegółowej, czasochłonnej procedury, której pierwszym krokiem jest uzyskanie zgody na zmianę przeznaczenia gruntu leśnego na cele nieleśne, drugim zaś wyłączenie gruntu z produkcji leśnej. Pewnym ułatwieniem w tym zakresie jest art. 13 ust. 2 ustawy z 28.9.1991 r. o lasach (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 788 ze zm.; dalej LasU), dopuszczający zmianę przeznaczenia gruntu leśnego w grunt rolny na wniosek właściciela lasu, przy zaistnieniu jego szczególnie uzasadnionych potrzeb. Postępowanie wszczynane we wskazanym trybie zdaje się znacząco ułatwiać oraz przyspieszać procedurę przekwalifikowania gruntu, który po uzyskaniu pozytywnej decyzji przekształceniowej nie wymaga uzyskiwania żadnych dodatkowych decyzji. Może także prowadzić do późniejszego inwestycyjnego wykorzystania gruntów. Pomimo opisanych zalet, zastosowanie art. 13 ust. 2 LasU w praktyce wywołuje znaczące wątpliwości, natomiast liczba gruntów, których przeznaczenie ulega zmianie na jego podstawie jest znikoma. Warto zatem przystąpić do analizy sygnalizowanej normy, biorąc jednocześnie pod uwagę cele ustawy o lasach, a zwłaszcza postulat ich szeroko realizowanej ochrony. Podstawowymi założeniami wynikającymi z LasU są zasada powszechnej ochrony lasów, trwałości ich utrzymywania, a także konieczność ochrony środowiska naturalnego przed nieuzasadnioną degradacją. Jak wynika z art. 1 LasU, określa ona przede wszystkim zasady zachowania, ochrony i powiększania zasobów leśnych oraz zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z innymi elementami środowiska i z gospodarką narodową, a jej przepisy znajdują zastosowanie do lasów bez względu na formę ich własności (art. 2). Ustawa nakłada na właścicieli obowiązek trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, precyzując jednocześnie najważniejsze związane z tym obowiązki. Wśród nich wymienić należy obowiązek zachowania w lasach roślinności leśnej, ponownego wprowadzenia roślinności leśnej w lasach w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu, pielęgnowania i ochrony lasu, przebudowy drzewostanu oraz racjonalnego użytkowania lasu (art. 13 ust. 1 LasU). Trwałe utrzymywanie lasów wiąże się m.in. z ograniczaniem dopuszczalności zmiany przeznaczenia gruntu leśnego na użytek rolny. Zmiana ta prowadzi do pozbawienia lasu jego konstytutywnych cech. Z tego również względu może nastąpić wyłącznie w przypadkach wskazanych przez ustawodawcę, które powinny być interpretowane ściśle oraz mieć na względzie wynikające z ustawy ogólne założenia ochrony lasu. Ograniczenia dopuszczalności zmiany lasu w rolę stanowią bez wątpienia przykład ograniczenia wykonywania prawa własności. Ich wprowadzenie do systemu prawnego znajduje jednak uzasadnienie w potrzebie ochrony interesu społecznego.