Abstrakt

Likwidacja stanu współwłasności rzadko kiedy bywa neutralna podatkowo. Sposób ukształtowania transakcji mającej zakończyć ten stan jest niezwykle ważny w kontekście opłacalności planowanego przedsięwzięcia. Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku wielu współwłaścicieli i wielu nieruchomości, gdzie wybór właściwego trybu podziału mienia oraz odpowiednio ustalona metoda rozliczeń między stronami (dopłaty lub spłaty pieniężne) może je uchronić od negatywnych konsekwencji finansowych.
Przyczyny, z powodu których określone osoby stały się współwłaścicielami jednej lub kilku nieruchomości, są różne – czasem celowe (np. wspólne przedsięwzięcie inwestycyjne w postaci zakupu lokalu użytkowego), a innym razem przypadkowe (jak spadkobranie). Równie zróżnicowane bywają motywy prowadzące do zakończenia stosunku współwłasności, choć w praktyce wiążą się one zazwyczaj z konfliktem między stronami i niechęcią do dalszego pozostawania w relacjach obejmujących wspólność praw. Z fiskalnego punktu widzenia zniesienie współwłasności dość często ma skomplikowany charakter i wywołuje skutki w zakresie różnych podatków – dochodowych, obrotowych czy majątkowych. Stopień złożoności transakcji zależy od takich czynników, jak zastosowana metoda podziału majątku, liczba nieruchomości i współwłaścicieli, stan faktyczny i prawny obiektów budowlanych, sposób rozliczeń (lub ich brak), czy też wykorzystywanie dzielonego mienia (w całości lub części) dla celów działalności gospodarczej (np. w postaci najmu). Wszystko to rzutuje na finalną rentowność umowy. Niniejsze opracowanie w sposób kompleksowy omawia przedmiotową tematykę, a dodatkowo zawiera praktyczne przykłady, które pozwolą jeszcze lepiej zrozumieć omawiane zagadnienia.