Abstrakt
Zdarzają się przypadki, w których konieczne staje się więcej niż jednokrotnie przeprowadzenie postępowania spadkowego po zmarłym. Ma to miejsce przykładowo w sytuacji, gdy spadkodawca zamieszkiwał poza granicami kraju, gdzie najczęściej mieszkają też jego spadkobiercy i gdzie zgromadził większość swojego majątku, ale jednocześnie na terenie Polski znajdują się należące do niego nieruchomości. W przytoczonej powyżej sytuacji naturalną koleją rzeczy jest to, że spadkobiercy zainteresowani są stwierdzeniem nabycia spadku w miejscu swojego zamieszkania i tam inicjują postępowania spadkowe. Jednakże w zakresie stwierdzenia dziedziczenia nieruchomości zastosowanie ma reguła określona w treści art. 11102 KPC, zgodnie z którą jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym jest wyłączna w zakresie, w którym rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawami takimi będą właśnie sprawy spadkowe, jeśli w skład majątku spadkowego wchodzą prawa rzeczowe na nieruchomości położonej w Rzeczpospolitej Polskiej bądź ich posiadanie. Powyższa właściwość sądu dotyczy tak zmarłych obywateli polskich, jak i cudzoziemców posiadających w Polsce nieruchomości. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w treści uchwały z dnia 28.5.1969 r., wydanej (III CZP 23/69), postępowanie spadkowe po cudzoziemcu w zakresie dotyczącym nieruchomości położonej w Polsce podlega wyłącznej jurysdykcji krajowej sądów polskich. Oczywiście nie ma przeszkód, aby w sytuacji, gdy spadkodawca zamieszkiwał poza granicami kraju i posiadał obywatelstwo polskie, stwierdzić nabycie spadku po nim przed sądem polskim (art. 1108 KPC), aczkolwiek zazwyczaj jeśli spadkobiercy zamieszkują na przykład w Stanach Zjednoczonych czy Australii, to jednak tam regulują swoje sprawy spadkowe po zmarłym. Właściwość ta nie może jednakże dotyczyć nieruchomości znajdujących się na terenie Rzeczpospolitej. W takiej sytuacji konieczne jest ponowne wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku w tym zakresie, przed sądem polskim.