Abstrakt

Zagadnienia związane ze służebnościami przesyłu wciąż stanowią przedmiot licznych problemów i dylematów. Można przyjąć, że obecnie toczy się wiele postępowań, zarówno sądowych, jak i przedsądowych, w których problemem jest porozumienie pomiędzy właścicielem a przedsiębiorcą przesyłowym w zakresie faktycznego rozliczenia posadowienia takich urządzeń. Pewnym zauważalnym problemem jest forma komunikacji między stronami, a także w wielu sytuacjach faktyczna niepewność odnośnie przyszłych skutków prawnych. Zagadnienia związane ze służebnościami przesyłu były już kilkakrotnie przedmiotem analiz na łamach „Nieruchomości C.H.Beck”. Niemniej jednak niniejsza problematyka jest wciąż aktualna, pojawiają się ciekawe sprawy i ważne tezy orzecznicze. W niniejszym artykule przeanalizowano niektóre z nich. W znakomitej większości są przedmiotem orzecznictwa Sądu Najwyższego, co świadczy o ich istotnej randze oraz roli przy dokonywaniu wykładni. Tytułem uporządkowania zagadnień związanych ze służebnościami przesyłu należy wskazać, że dotyczą one urządzeń przesyłowych, związanych z przesyłaniem pary, gazu, czy energii elektrycznej. Służebność polegać ma na tym, że przedsiębiorca przesyłowy może korzystać w oznaczonym zakresie z danej nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. W Kodeksie cywilnym (art. 305² KC) zastrzeżono też konsekwencje przypadków, w których właściciel nieruchomości lub przedsiębiorca przesyłowy odmawiają zawarcia umowy ustanawiającej służebność przesyłu. Konsekwencją powyższego jest możliwość skierowania sprawy do sądu i żądania określenia odpowiedniego wynagrodzenia z tego tytułu. Osobna kwestia dotyczy sytuacji, w których urządzenia przesyłowe na danym gruncie były posadowione przez wiele lat i powyższe nie było w żaden sposób uregulowane prawnie. Wtedy poza możliwością kierowania roszczeń związanych z ustanowieniem służebności przesyłu (za odpowiednim wynagrodzeniem) pozostaje kwestia odszkodowania za wcześniejszy okres, a także możliwości stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu. Pamiętać trzeba również, że względem okresu przed wejściem w życie do polskiego porządku prawnego instytucji służebności przesyłu stosuje się konstrukcję prawną służebności odpowiadającej w swej treści służebności przesyłu.