Abstrakt

Wywłaszczenie jest nieco odmiennie rozumiane na gruncie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej i ustawy z 21.8.1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 782; dalej GospNierU). Do wywłaszczenia odnoszą się zasadniczo dwie normy konstytucyjne, a mianowicie art. 21 ust. 2 Konstytucji, który mówi, iż wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem i pośrednio art. 64 stanowiący, iż własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Zaznaczyć jednakże należy, że w jednym z uzasadnień swoich orzeczeń Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż uważa, że pojęcie „wywłaszczenie”, zawarte w art. 21 ust. 2 Konstytucji winno być rozumiane szeroko, a mianowicie jako „wszelkie pozbawienie własności (...) bez względu na formę”, a ujęcie konstytucyjne wychodzi swoim zakresem poza ramy wyznaczone konstrukcją ukształtowaną na gruncie przepisów GospNierU (wyrok TK z 14.3.2000 r., P 5/99). Stosownie natomiast do treści art. 112 ust 3 GospNierU wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy. Można zatem wysnuć wniosek, iż mamy do czynienia z wywłaszczeniem jedynie wówczas, gdy nie ma zgody właściciela nieruchomości na przeniesienie prawa własności, a zatem, iż ustawa zrównuje de facto wywłaszczenie z wydaniem decyzji administracyjnej. Już w tym miejscu zatem wydaje się być uzasadnionym przypuszczenie, że regulacja ustawowa może nie być do końca spójna z przepisami aktu wyższego rzędu, o czym będzie szerzej mowa w dalszej części niniejszego opracowania.