Abstrakt

W poprzedniej części cyklu przybliżona została charakterystyka przedwojennego budownictwa modernistycznego oraz wpływu Karty Ateńskiej na zasady projektowania budynków. W kolejnej części przedstawiona zostanie zabudowa miejska z lat 1950–1959 zwana również budownictwem socrealistycznym. Tło historyczne Wybuch II Wojny Światowej stanowił symboliczne zakończenie okresu przedwojennego modernizmu. W pierwszych latach po zakończeniu działań wojennych podstawowym zadaniem budownictwa było odbudowanie zniszczonej tkanki miejskiej, dlatego też grupę budownictwa z lat 1945–1949 pominięto w niniejszym cyklu. Sytuacja uległa znaczącej zmianie pod koniec lat 40. XX wieku. Gwałtowny przyrost naturalny wymusił aktywniejszą politykę mieszkaniową oraz wprowadzenie wydajniejszych technologii budowlanych pozwalających na szybsze wznoszenie budynków wielorodzinnych. Odpowiedzią na powyższe potrzeby było wprowadzenie w 1950 r. pierwszego powojennego normatywu budowlanego. Wprowadzał on podział lokali mieszkalnych zgodnie z oznaczeniem PK – pokój z kuchnią (np. PK-1: kawalerka, PK-2: 2 pokoje z kuchnią). Omawiany typ budownictwa był przełomowy ze względu na zastosowane technologie – był to ostatni okres wznoszenia budynków mieszkalnych wielorodzinnych w technologii tradycyjnej przy użyciu cegieł, jednocześnie po raz pierwszy zastosowano wówczas betonowe elementy prefabrykowane, przygotowywane w fabrykach i gotowe przywożone na miejsce budowy. Ze względu na sytuację w powojennej Polsce budownictwo i architektura podporządkowane zostały uwarunkowaniom politycznym. Głównym celem ówczesnej architektury było uwidocznienie dokonań socjalizmu w odbudowie kraju po wojnie, co tłumaczy nazwę „socrealizm”. Kompleksy budynków stanowiły pomniki, widoczne do dziś w największych polskich miastach.