Abstrakt

Uchwałą Nr 76/11 z 20.6.2011 r. Sejmik Województwa Mazowieckiego ustanowił obszar ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (Dz.Urz. Woj. Maz. 2011, Nr 128, poz. 4086). Nie wchodząc w szczegóły praw i obowiązków, jakie wprowadził ww. akt prawa miejscowego dla właścicieli (użytkowników wieczystych, posiadaczy praw rzeczowych ograniczonych) nieruchomości w granicach obszaru ograniczonego użytkowania (OOU), to wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 1232; dalej OchrŚrodU) wejście w życie przedmiotowego aktu prawa miejscowego otworzyło bieg 2-letniemu terminowi na wystąpienie z roszczeniami do zarządcy Portu, tj. Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” w Warszawie. Podstawą faktyczną tych roszczeń są ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości położonych w granicach OOU, a w szczególności konieczności znoszenia immisji hałasu. Wejście w życie uchwały Sejmiku Nr 76/11 z 20.6.2011 r., co miało miejsce w dniu 4.8.2011 r., wywołało jednakże niezrozumiałe problemy w kilku zapadłych ostatnio orzeczeniach Sądu Okręgowego w Warszawie. Mianowicie w kilku sprawach (m.in. wyrok z 18.4.2014 r., XXV C 1576/13; z 25.3.2014 r., I C 1299/13; z 22.1.2014 r., XVI GC 828/13) Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwa, powołując się na okoliczność braku wprowadzenia, przez uchwałę Sejmiku Nr 76/11 z 20.6.2011 r., nowych ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości, a ściślej uznając, że do dnia wejścia w życie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości, określonych w zapisach ww. uchwały, cały czas obowiązywały ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości wprowadzone poprzednim aktem prawa miejscowego, tj. Rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego Nr 50 z 7.8.2007 r. (Dz.Urz. Woj. Maz. z 2007 r. Nr 156, poz. 4276). W uzasadnieniu swojego stanowiska SO w Warszawie powołał się na orzecznictwo SN, zgodnie z którym kolejny akt prawa miejscowego stwarza podstawy do dochodzenia, na podstawie art. 129 ust. 1 i 2 OchrŚrodU, odszkodowania tylko wtedy, kiedy wprowadza odmienne (w domyśle ostrzejsze) ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości (m.in. wyrok SN z 12.4.2013 r., IV CSK 608/12, LEX nr 1347892). Pojawiający się pogląd, zawarty w tych kilku orzeczeniach, może jednakże przyczynić się do błędnej praktyki w pojmowaniu daty powstania ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości w związku z OOU. Powyższe z kolei skutkować może w dalszej perspektywie „zafałszowaniem” wyników liczenia ubytku wartości nieruchomości i dalszym pokrzywdzeniem właścicieli nieruchomości posadowionych w granicach OOU, którzy nie otrzymają słusznego i należnego im odszkodowania. Stąd zrodziła się potrzeba niniejszego artykułu, który ma na celu zapobieżenie „rozprzestrzenieniu” się owej niezrozumiałej i niemającej pokrycia na gruncie prawa, koncepcji znajdującej podstawę w pismach procesowych pozywanego Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Całe zamieszanie wynikło z głośnych orzeczeń NSA zapadłych na gruncie interpretacji zmiany treści art. 135 ust. 1 i 2 OchrŚrodU dokonanej dwukrotnie z dniem 1.1.2008 r. i z dniem 15.11.2008 r. (zob. postanowienia NSA z 29.9.2009 r., II OSK 445/09, LEX nr 528872 i z 23.3.2010 r., II OSK 2032/09, LEX nr 578107). Zgodnie ze stanowiskiem NSA z 15.11.2008 r. utraciło moc obowiązującą Rozporządzenie Wojewody Mazowieckiego Nr 50 z 7.8.2007 r. Powyższe skutkowało tym, że sądy powszechne w Warszawie masowo zaczęły oddalać powództwa wytoczone w związku z ograniczeniami wprowadzonymi tymże aktem prawa miejscowego, zaś Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” i Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego podjęli działania mające na celu utworzenie nowego obszaru ograniczonego użytkowania. Obecnie zaś pojawiła się w kilku sprawach, w tychże samych sądach, które masowo oddalały powództwa właścicieli nieruchomości w 2009 i 2010 r. koncepcja (mająca źródło w strategii obronnej Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze”), że Rozporządzenie Wojewody Mazowieckiego Nr 50 z 7.8.2007 r. cały czas obowiązywało, tj. ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości wprowadzone tymże aktem prawa miejscowego istniały do czasu wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości na mocy uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego Nr 76/11 z 20.6.2011 r. Niniejszy artykuł stanowić ma zatem próbę udzielenia odpowiedzi na kluczowe pytanie, czy stanowisko prezentowane przez Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” w Warszawie jest słuszne, czy zasługuje ono na aprobatę. Przy czym gwoli ścisłości podkreślić należy, że dominujące w sądach powszechnych jest stanowisko przeciwne, zgodnie z którym uchwała Sejmiku Nr 76/11 z 20.6.2011 r. otworzyła na nowo bieg 2-letniego terminu z art. 19 ust. 4 OchrŚrodU, albowiem wprowadziła ona ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości nie istniejące przed dniem 4.8.2011 r. O istotności problemu niech świadczy okoliczność, że suma roszczeń zgłoszonych w okresie między 4.8.2011 r. a 3.8.2013 r. do Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze” w Warszawie, tak w związku ze spadkiem wartości nieruchomości, jak i roszczeń o nakłady na zapewnienie właściwego komfortu akustycznego, to kwota ok. 70 mld zł.