Abstrakt

Generalna zasada rozliczania podatku VAT określa, że każdy, kto nabywa nieruchomości, które zamierza wykorzystywać w opodatkowanej VAT działalności gospodarczej może odliczyć podatek naliczony przy zakupie. Nie zawsze jednak wiadomo, kiedy można odliczyć VAT i w jakim zakresie. Zasada generalna Reguła rozliczania podatku naliczonego przy zakupie została wyrażona w art. 86 ust. 1 VATU, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są (lub będą w przyszłości) wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przepis określa podstawową zasadę, w myśl której jeżeli zakupy nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy tych zakupach. Celem tej reguły jest zapewnienie neutralności podatku VAT polegające na tym, że przedsiębiorca nie ponosi ciężaru ekonomicznego podatku naliczonego. Zasada neutralności nie znajduje zastosowania w przypadku nabywania towarów i usług do czynności zwolnionych od podatku lub czynności pozostających poza systemem podatku VAT. Wówczas podatek naliczony uwzględnia się w kosztach uzyskania przychodów. Jeżeli zakupy służą podatnikowi jednocześnie do czynności zwolnionych i opodatkowanych, prawo do doliczenia zostaje zawężone do części opodatkowanej (stosuje się odliczenie proporcjonalne wyznaczone tzw. strukturą sprzedaży). Przepisy art. 86–91 VATU określają terminy, w których można odliczyć podatek, warunki, jakie muszą być spełnione, aby doszło do odliczenia, sytuacje, w których nie wolno odliczyć podatku i wreszcie szczegółowe zasady odliczania. W podatku VAT przyjęto zasadę natychmiastowego odliczenia podatku naliczonego, co oznacza, że prawo do odliczenia powstaje już z chwilą zakupu, a nie z chwilą wykorzystania towaru (usługi) w konkretnej operacji gospodarczej. Odliczenie podatku opiera się na przewidywaniu podatnika co do sposobu wykorzystania zakupów. Jest to jednak odliczenie wstępne podlegające późniejszej kontroli lub – w jej efekcie – korekcie dokonanego wcześniej odliczenia. Korekta odliczenia wiąże się:

a) ze zmianą przeznaczenia zakupionych towarów i usług, b) ustaleniem innego współczynnika sprzedaży niż przyjęty do wstępnego odliczenia, c) sprzedażą towarów i odsprzedażą usług.