Abstrakt

Ustawą z 31.8.2011 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 224, poz. 1342) zmieniono m.in. regulację art. 1046 § 4 KPC, która to zmiana weszła w życie z dniem 16.11.2011 r. Przyczynkiem do znowelizowania przywołanego przepisu stał się wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4.11.2010 r. (K 19/06), w którym orzeczono, że art. 1046 § 4 KPC w obowiązującym wówczas brzmieniu był niezgodny z art. 2 Konstytucji RP i wynikającą z niego zasadą prawidłowej legislacji, z art. 45 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji, a ponadto w zakresie, w jakim dotyczył wykonania obowiązku opróżnienia lokalu mieszkalnego orzeczonego wyrokiem sądowym z powodu znęcania się nad rodziną, był też niezgodny także z art. 71 ust. 1 Konstytucji. Trybunał podkreślił w uzasadnieniu wspomnianego orzeczenia, iż ówczesna regulacja sprowadzająca się do braku wyraźnego wskazania podmiotów zobligowanych do zapewnienia dłużnikom pomieszczeń tymczasowych implikowała stan, w którym komornik nie mógł wykonać wyroków nakazujących dłużnikom opróżnienie lokali mieszkalnych albo wykonywał je ze znacznym opóźnieniem. Trybunał dostrzegł także, że sytuacja ta godziła głównie w interesy właścicieli tychże lokali, którzy nie mogli korzystać z przedmiotu swojej własności i pobierać z niej pożytków, zaś mieli równoczesny obowiązek opłacania wszelkich należności związanych z utrzymywaniem lokali w odpowiednim stanie technicznym. Trybunał orzekł, iż przepis art. 1046 § 4 KPC straci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. W wyniku wspomnianej wyżej nowelizacji wprowadzona została reguła, w myśl której wykonując obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego, z którego nie wynika prawo dłużnika do lokalu socjalnego lub zamiennego, komornik usunie dłużnika do innego lokalu lub pomieszczenia, do którego dłużnikowi przysługuje tytuł prawny i w którym może zamieszkać. Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym może zamieszkać, komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności do czasu, gdy gmina właściwa ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu, na wniosek komornika, wskaże dłużnikowi tymczasowe pomieszczenie, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy. Po upływie tego terminu komornik usunie dłużnika do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe wskazanej przez gminę właściwą ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Usuwając dłużnika do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe, komornik powiadomi właściwą gminę o potrzebie zapewnienia dłużnikowi tymczasowego pomieszczenia. Niniejsza nowelizacja w dużej mierze dotknęła także swoim zasięgiem zapisy ustawy z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, w którym to akcie dodano regulacje związane z instytucją pomieszczeń tymczasowych. Zmiany te służyć miały przede wszystkim uproszczeniu procedur eksmisyjnych aczkolwiek częstokroć znowelizowane przepisy nie są właściwie rozumiane przez strony postępowania egzekucyjnego, stąd też opracowanie niniejsze ma na celu przybliżenie tej problematyki i wyjaśnienie rodzących się w praktyce wątpliwości.