Abstrakt

Branża budowlana jest jedną z najważniejszych i najtrudniejszych dziedzin gospodarki. Mówiąc o budownictwie, mówimy również o wielomilionowych kontraktach, przetargach, a nie rzadko i sporach. Spory w branży budowlanej na ogół są bardzo skomplikowane. Ich stronami są duże podmioty gospodarcze, które cenią sobie poufność i profesjonalizm rozstrzygnięcia sporu. Dla tego bardzo często wybierają drogę postępowania arbitrażowego. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie najczęstszych przyczyn powstawania sporów w branży budowlanej oraz przedstawienia najistotniejszych cech postępowania arbitrażowego, które mogą okazać się atrakcyjne dla ewentualnych stron sporu.Arbitraż jest zaliczany do tak zwanych „trybów alternatywnego rozstrzygania sporów”. Pod tym pojęciem rozumiemy wszelkie, z wyjątkiem procesowych, możliwości postępowania w sporze, których celem jest jego rozwiązanie. Poza arbitrażem zaliczamy do nich również negocjacje oraz mediacje.Sąd polubowny zwany także sądem arbitrażowym jest sądem niepaństwowym (prywatnym), powołanym na mocy woli stron, które przekazują, wybranym przez siebie arbitrom (sędziom sądu arbitrażowego) rozstrzygnięcie ich sporu. W Polsce sądownictwo polubowne regulowane jest przepisami części piątej KPC pod tytułem „Sąd polubowny (arbitrażowy)”. Regulacje zawarte w KPC dotyczą zarówno arbitrażu instytucjonalnego oraz tzw. arbitrażu ad hoc. Pod pierwszym pojęciem należy rozumieć arbitraż prowadzony przez stały sąd polubowny, tzn. jednostkę organizacyjną powołaną na czas nieokreślony, którą charakteryzuje stała struktura organizacyjna, a przepisy dyspozytywne KPC są często zastępowane przez jej wewnętrzny regulamin. Stałe sądy polubowne prowadzą listy arbitrów, na których wpis może domagać się osoba spełniająca ustawowe kryteria do bycia arbitrem. Arbitrem może być osoba fizyczna bez względu na obywatelstwo, mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Arbitrem nie może być sędzia państwowy, w wyjątkiem sędziów w stanie spoczynku.Sądy polubowne ad hoc mają natomiast doraźny charakter i są powoływane w celu rozstrzygnięcia konkretnego sporu, po czym ulegają rozwiązaniu.Stronami postępowania przed sądem polubownym mogą być nie tylko podmioty prawa cywilnego (w rozumieniu sensu largo), ale również organizację międzynarodowe oraz państwa. O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej orzeka sąd państwowy na wniosek strony. Do wniosku strona jest obowiązana załączyć oryginał lub poświadczony przez sąd polubowny odpis jego wyroku lub ugody przed nim zawartej, jak również oryginał zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis. O uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym w drodze postanowienia, po którego uprawomocnieniu się, wyrok nadaje się do egzekucji.