Nieruchomości
nr 9/2013
Planowanie przestrzenne a zarządzanie drogami
Autor jest kierownikiem Pracowni Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej Katedra Prawa i Gospodarki Nieruchomościami Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie oraz radcą prawnym O.I.R.P. w Szczecinie.
Abstrakt
Jednym z kluczowych elementów składających się na system związany z zarządzaniem przestrzenią jest sfera dotycząca dróg publicznych. Zarówno utrzymanie inwestycji drogowych, jak też sam proces zarządzania drogami wywiera bardzo duży wpływ na zagospodarowanie innych obiektów. Jednocześnie nie budzi wątpliwości fakt, że inwestycje drogowe – z punktu widzenia stosowanych instrumentów – wymagają specjalnego potraktowania, w szczególności dostosowania ram formalnych do faktycznych wyzwań i problemów związanych z tym tematem. Nie może to doprowadzić do sytuacji, kiedy szczegółowe przepisy przestrzenne uderzają w istotę przepisów podstawowych, niemniej jednak ważna jest również świadomość znaczącej roli dróg w rozwoju lokalnym, rozwoju regionalnym oraz rozwoju całego kraju.
Planowanie przestrzenne w „specustawie drogowej”
Pierwszym etapem analizy będzie określenie, jakie modyfikacje typowej procedury planistycznej przewiduje ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tzw. specustawa drogowa; dalej SpecDrogiU). Z punktu widzenia przedmiotowego zagadnienia kluczowy wydaje się art. 11i ust. 2 SpecDrogiU, zgodnie z którym w sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (PlanZagospPrzestrzU). W pierwszej kolejności wskazać tutaj należy, że ustawodawcy w przedmiotowym przepisie nie chodzi tylko o wyłączenie samej PlanZagospPrzestrzU, ale również przepisów zawartych w innych ustawach, np. przepisów ustawy – Prawo ochrony środowiska, dotyczących zagadnień środowiskowych w procesie planistycznym. Po drugie wskazać tutaj należy, że ustawodawca celowo zastępuje system związany z planami miejscowymi czy też decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu – zezwoleniami na realizację inwestycji drogowej. Rozstrzygnięcia te zawierają w sobie różne elementy rozstrzygnięć stosowanych w trybie podstawowym (m.in. dotyczących wywłaszczeń, czy podziałów nieruchomości). Oznacza to, że realizowane w niniejszym trybie inwestycje drogowe mogą być zupełnie niezależne od wyrażonych w PlanZagospPrzestrzU kryteriów wydawania decyzji lokalizacyjnych, czy też sprzeczne z obowiązującymi planami miejscowymi.
Nie oznacza to oczywiście, że np. studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, czy też plany miejscowe nie są w zupełności niepotrzebne przy okazji budowy dróg publicznych. Zabezpieczenie procesu inwestycyjno-budowlanego jest również bardzo istotnym zagadnieniem i w związku z powyższym wręcz wskazane jest wskazywanie niniejszego przeznaczenia w planach miejscowych, studiach czy też planach zagospodarowania przestrzennego województwa. Zwłaszcza wykorzystywanie planów miejscowych na ten cel pozwala „zarezerwować” konkretne tereny pod inwestycje i w związku z powyższym przyśpieszyć następujący później proces inwestycyjny. Istotnym argumentem jest również wewnętrzna spójność całego systemu przestrzennego w skali lokalnej oraz regionalnej. Niemniej jednak może zdarzyć się (i zdarza się bardzo często) sytuacja, kiedy pomimo określenia inwestycji w planie wojewódzkim, a nawet w studium, gmina nie uchwala dla danego terenu planu miejscowego. Motywacje gmin są zróżnicowane – bardzo często wiążą się one z brakiem dostępnych środków finansowych lub/i [...]
