Abstrakt
Przepisy ustawy z dnia 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 391 ze zm.; dalej UtrzPorządGmU) wprowadzające tzw. podatek śmieciowy okazały się częściowo nieprecyzyjne i w związku z tym są różnie interpretowane przez poszczególne gminy – często w sposób niekorzystny dla obywateli. Środowisko ponad 80. wrocławskich spółdzielni mieszkaniowych i zarządców nieruchomości zjednoczyło się wokół problemów, jakie wywołało wdrożenie nowych rozwiązań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi we Wrocławiu.
Najważniejszym pozytywnym aspektem współpracy zarządców i spółdzielców z urzędnikami magistratu było przejęcie przez gminę Wrocław obowiązków w zakresie nieodpłatnego dostarczania mieszkańcom Wrocławia pojemników na wszystkie frakcje odpadów komunalnych oraz utrzymania tych pojemników w odpowiednim stanie technicznym i sanitarnym. W ten sposób usługa odbioru odpadów zachowała w naszym mieście swój kompleksowy charakter i uniknięto zagrożeń sprzed „styczniowej” nowelizacji ustawy, kiedy wydawało się, że właściciele nieruchomości będą zmuszeni do kupowania na własny rachunek dowolnych pojemników, dokonywania na własną rękę „dezynfekcji” pojemników lub poszukiwania odpowiedzialnych za uszkodzenia pojemników czy nawet ich kradzież.
Niestety nieprecyzyjne zapisy art. 2 ust. 3 UtrzPorządGmU doprowadziły też do sporu wrocławskich zarządców nieruchomości i spółdzielców z przedstawicielami gminy w zakresie ustalenia podmiotów zobowiązanych do złożenia deklaracji i zapłaty podatku śmieciowego. Ekosystem sp. z o.o. – podmiot powołany przez gminę Wrocław do wykonywania zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi – opowiedział się za korzystną dla tej Spółki koncepcją „zbiorowej odpowiedzialności” za podatek śmieciowy w budynkach wielorodzinnych. Z kolei zarządcy i spółdzielcy uznali taką interpretację przepisów za niedopuszczalną i niezgodną z ideą reformy wprowadzającej powszechny podatek śmieciowy jako świadczenie osobiste „właściciela nieruchomości”.
Oburzenie mieszkańców, zarządców i spółdzielców wywołała również wprowadzona z dniem 1.1.2013 r. znacząca, bo blisko 115% podwyżka cen za przetwarzanie i składowanie odpadów komunalnych spowodowana zmonopolizowaniem rynku lokalnego przez jedyną – uprawnioną w myśl nowych przepisów do przyjmowania odpadów z terenu gminy Wrocław – regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK).
Zbiorowa odpowiedzialność za podatek śmieciowy?
UtrzPorządGmU przekazała gminom z dniem 1.7.2013 r. obowiązki z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi. W celu sfinansowania nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi ustawa nałożyła obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art.6h UtrzPorządGmU) na zdefiniowanych w art. 2 ust. 1 pkt 4 UtrzPorządGmU „właścicieli nieruchomości”, rozumianych również jako:
– współwłaściciele,
– użytkownicy wieczyści,
– jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu,
– inne podmioty władające nieruchomością – m.in. najemcy, dzierżawcy.
Wysokość opłaty powinna zostać określona przez „właściciela nieruchomości” samodzielnie, w przekazanej wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi deklaracji (art.6m UtrzPorządGmU), w której – zgodnie z przepisami prawa miejscowego, należy wskazać:
– dane identyfikujące „właściciela nieruchomości”,
– dane identyfikujące użytkowaną nieruchomość oraz
– wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi – obliczoną zgodnie z kryteriami przyjętymi przez konkretną gminę.
Problemem, który nieoczekiwanie pojawił się przy wdrażaniu przepisów w życie, okazało się wskazanie podmiotów zobowiązanych do złożenia deklaracji i płacenia podatku w przypadku nieruchomości (lokali) znajdujących się w budynkach wielorodzinnych – w kontekście przepisu art. 2 ust. 3 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 UtrzPorządGmU.
Ekosystem przyjął interpretację, w myśl której w budynkach wielorodzinnych podatnikami zobowiązanymi do złożenia deklaracji i wnoszenia podatku są:
1. osoby fizyczne będące członkami zarządów wspólnot mieszkaniowych,
2. zarządcy nieruchomości wspólnej,
3. spółdzielnie mieszkaniowe.
Niekiedy przedstawiciele tej Spółki wskazują również na wspólnoty mieszkaniowe jako podmioty zobowiązane do wykonywania ww. obowiązków. Swoje stanowisko Ekosystem opiera na dosłownej treści art. 2 ust. 3 UtrzPorządGmU: „Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (…) lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany”. Zdaniem urzędników taka treść przepisu uzasadnia:
[...]