Abstrakt
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowi akt o fundamentalnym znaczeniu dla realizacji planowanych inwestycji, których lokalizacja jest objęta obszarem jego obowiązywania. W szczególności, zgodność projektowanego przedsięwzięcia z przedmiotowym planem (o ile uchwalony na danym terenie) jest jedną z podstawowych przesłanek wydania decyzji o pozwoleniu na budowę. Ze względu na tak istotną rolę przywołanej regulacji dla procesu inwestycyjnego warto dokonać bliższej analizy dopuszczalności zastosowania nadzwyczajnych trybów wzruszania decyzji o pozwoleniu na budowę w związku ze stwierdzeniem nieważności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na podstawie którego udzielono określonych pozwoleń.
Status miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Zgodnie z ustawą z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 647, ze zm. dalej PlanZagospPrzestrzU), miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest głównym narzędziem kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej na obszarze gminy. W myśl art. 4 PlanZagospPrzestrzU ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje właśnie poprzez uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dopiero w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze odrębnej decyzji administracyjnej:
1) decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego (w odniesieniu do ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego), albo
2) decyzji o warunkach zabudowy (w odniesieniu do pozostałym planowanych przedsięwzięć).
Plan miejscowy jest wydawany w formie uchwały rady gminy i obowiązuje od dnia w niej określonego, przy czym nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia uchwały w dzienniku urzędowym województwa.
Co niezwykle istotne, zgodnie z art. 14 ust. 8 PlanZagospPrzestrzU, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego, a tym samym przedmiotowa regulacja została zaliczona do jednej z kategorii katalogu źródeł powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z art. 87 Konstytucji. Na szczególny status miejscowego planu wskazał WSA w Krakowie, który w wyroku z 13.8.2007 r. (II SA/Kr 1285/05, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych CBOSA, LEX nr 507213) stwierdził m.in.: „uchwalony plan zagospodarowania przestrzennego, jako akt prawa miejscowego o charakterze powszechnie obowiązującym, wiąże obywateli i organy administracyjne w toku prowadzonych indywidualnych postępowań administracyjnych”.
Z perspektywy postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, należy także wskazać na art. 35 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.), zgodnie z którym pozwolenie na budowę jest wydawane po uprzednim zweryfikowaniu przez właściwy organ zgodności projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o ile został uchwalony. Tym samym konfrontacja planowanej inwestycji z postanowieniami miejscowego planu (a w razie jego braku, z treścią decyzji o warunkach zabudowy) stanowi obowiązkowy składnik postępowania o udzielenie pozwolenia na budowę. Co więcej, w przypadku stwierdzenia niezgodności projektu budowlanego z obowiązującym miejscowym planem, właściwy organ nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości w projekcie, określając termin ich usunięcia, a po jego bezskutecznym upływie jest uprawniony wydać decyzję o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę.
Stwierdzenie nieważności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
W myśl art. 90 ust. 1 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm., dalej SamGminU), wójt obowiązany jest do przedłożenia wojewodzie uchwał rady gminy, w tym uchwały o miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Co istotne, o nieważności uchwały w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały. Zgodnie z art. 93 ust. 1 SamGminU po upływie wspomnianego 30-dniowego terminu organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały organu gminy. W tym przypadku jedynym dostępnym dla organu nadzoru rozwiązaniem jest zaskarżenie uchwały do właściwego sądu administracyjnego. Poza wskazanym wyżej trybem stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy SamGminU przewiduje w art. 101 ust. 1 ogólną delegację do zaskarżenia uchwały, dostępną dla każdego, czyjego interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone daną uchwałą, po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 SamGminU, uchwała organu gminy sprzeczna z prawem jest nieważna. Dodatkowo, należy wskazać na szczególne okoliczności powodujące nieważność uchwały o miejscowym planie w całości lub części, które zostały określone w art. 28 ust. 1 PlanZagospPrzestrzU: naruszenie zasad sporządzania studium lub planu miejscowego, istotne naruszenie trybu ich sporządzania, a także naruszenie właściwości organów w tym zakresie.
W świetle art. [...]