Abstrakt

Przedmiotem rozważań niniejszej publikacji jest zakres zwolnienia przedmiotowego od podatku od nieruchomości, określony w wielokrotnie zmienianym art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm., dalej PLokU). Wątpliwości budzi m.in. opodatkowanie latarni posadowionych w pasach drogowych dróg publicznych stanowiących własność przedsiębiorcy. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13.9.2012 r. (II FSK 203/11, opubl. http://orzeczenia. nsa.gov.pl) w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1.1.2007 r. z opodatkowania podatkiem od nieruchomości na podstawie art. 2 ust. 3 pkt 4 PLokU nie są wyłączone zlokalizowane w pasach drogowych dróg publicznych budowle w postaci słupów oświetleniowych, jeżeli są one związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej, niż eksploatacja autostrad płatnych.

Analiza przepisów PLokU

Zgodnie z art. 2 ust. 1 PLokU opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1) grunty;

2) budynki lub ich części;

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zakres wyłączenia przedmiotowego od podatku od nieruchomości, określony w art. 2 ust. 3 pkt 4 PLokU w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31.12.2006 r. ukształtowany był w sposób zasadniczo odmienny, niż w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1.1.2007 r. Do 31.12.2006 r. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegały pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi związanymi z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, podczas gdy na mocy obowiązującej od 1.1.2007 r. nowelizacji, (wprowadzonej art. 1 pkt 3 lit. b ustawy z 7.12.2006 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 249, poz. 1828), zwolnieniem podatkowym objęte są grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej, niż eksploatacja autostrad. W odniesieniu do budowli zlokalizowanych w pasach drogowych różnica jest więc taka, że do 2006 r. były one objęte zwolnieniem, o ile były związane z prowadzeniem, zabezpieczaniem i obsługą ruchu, natomiast od 2007 r. budowle takie podlegają zwolnieniu, o ile nie są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej innej, niż eksploatacja autostrad płatnych. Nie ma już zatem znaczenia okoliczność, że budowle te służą prowadzeniu, zabezpieczeniu lub obsłudze ruchu, natomiast istotne jest to czy:

– są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz

– działalność ta polega na eksploatacji autostrad płatnych – spełnienie tylko pierwszego warunku powoduje, że nie są one objęte zwolnieniem i podlegają opodatkowaniu, natomiast spełnienie także warunku drugiego powoduje, że są objęte zwolnieniem podatkowym i opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają.

Skoro zlokalizowane w pasie drogowym budowle w postaci słupów oświetleniowych (latarnie uliczne) są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, przy czym nie jest to działalność polegająca na eksploatacji autostrad płatnych, budowle te od 2007 r. nie są objęte zwolnieniem od podatku od nieruchomości, określonym w art. 2 ust. 3 pkt 4 PLokU. Budowla w postaci latarni oświetleniowych będzie wyłączona z opodatkowania, o ile jest w posiadaniu podmiotu nieprowadzącego działalności gospodarczej (np. gminy). Samo stwierdzenie, że latarnie stanowią własność przedsiębiorcy, nakazuje traktowanie ich jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych. Innymi słowy latarnie oświetleniowe będące w posiadaniu przedsiębiorcy będą korzystały z wyłączenia podatkowego tylko w jednym przypadku – gdy są związane z eksploatacją autostrad płatnych¹.

Analiza zwolnienia z opodatkowania przed 1.1.2007 r.

Na gruncie poprzednio obowiązującego stanu prawnego zwolnienie słupów oświetleniowych od podatku od nieruchomości nie budziło wątpliwości. Zgodnie z utrwaloną w tym zakresie linię orzeczniczą², sądy administracyjne przyjmowały, że warunkiem wystarczającym dla zastosowania zwolnienia podatkowego jest położenie budowli w ciągu pasa drogowego oraz jej powiązanie z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. Urządzenia oświetlenia drogowego były przy tym jednoznacznie kwalifikowane jako mieszczące się w pojęciu budowli dróg publicznych i będące urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. Przepis art. 2 ust. 3 pkt 4 PLokU w tym brzmieniu stanowił, iż wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od nieruchomości podlegały „pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi związanymi z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu”. W tym brzmieniu z przytoczonego przepisu z dniem 1.1.2004 r. usunięto zwrot mówiący, iż chodzi wyłącznie o drogi publiczne (por.: art. 2 ustawy z 14.11.2003 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 200, poz. 1953). Zatem wprowadzonym od 1.1.2004 r. wyłączeniem objęte zostały również inne drogi niż publiczne. Brak wskazania w tym przepisie, iż wyłączeniem z opodatkowania objęto pasy drogowe dróg publicznych oznaczał, że objęte nim zostały również inne drogi niemieszczące się w tej grupie, tzw. drogi wewnętrzne³. Ponadto w stanie prawnym obowiązującym od 9.12.2003 r. do 31.12.2006 r. wątpliwości wzbudza wyłączenie z opodatkowania podatkiem od nieruchomości budowli w postaci dróg oraz obiektów budowlanych związanych z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, o których mowa w art. 2 ust. 3 pkt 4 PLokU, które zależało od oznaczenia gruntów, na których takie budowle są posadowione, symbolem „dr” w ewidencji gruntów i budynków⁴.

Zwolnienie z opodatkowania po 1.1.2007 r.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 2 ust. 3 pkt 4 PLokU, nie podlegają podatkowi od nieruchomości grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych. Na mocy tego przepisu z opodatkowania wyłączone są drogi publiczne i zajęte pod nie grunty⁵. Jak wynikało z treści uzasadnienia projektu rządowego ustawy zmieniającej (druk Sejmu V kadencji Nr 1082) zmiana ta miała charakter doprecyzowujący i eliminujący dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne. Powołany przepis obejmuje zatem [...]