Abstrakt
W Nieruchomościach C.H. Beck Nr 11/2012 przedstawiono kontrowersje dotyczące kwalifikowania transakcji dotyczących nieruchomości jako sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Zapewne cześć podatników, którzy stali się właścicielami budynków budowli lub ich części nabytych wraz przedsiębiorstwem lub jego zorganizowaną częścią, zamierza je w przyszłości sprzedać. Również w tym przypadku, z uwagi na specyfikę nabycia majątku podatnik natknie się na kontrowersje związane z ustaleniem czy obiekty te będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT czy też opodatkowaniu właściwą stawką tego podatku. Problem dotyczy przypadków, w których zbycie budynków, budowli lub ich części będzie korzystać z generalnego zwolnienia od podatku VAT wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 VATU – będzie dokonywane w ramach pierwszego zasiedlenia lub w okresie krótszym niż dwa lata od ich pierwszego zasiedlenia w rozumieniu VATU.
Aby wyjaśnić istotę problemu, należy przypomnieć zasady opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części w podatku VAT. Stosownie do przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 VATU dostawa budynków, budowli lub ich części, dokonywana po upływie 2 lat od pierwszego zasiedlenia, podlega zwolnieniu od podatku VAT. Natomiast dostawa tych obiektów dokonywana w okresie przed pierwszym zasiedleniem, w ramach pierwszego zasiedlenia lub w ciągu 2 lat od pierwszego zasiedlenia podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem dla stwierdzenia czy dana dostawa budynku, budowli lub ich części będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT koniecznym jest ustalenie kiedy dochodzi do ich pierwszego zasiedlenia w rozumieniu VATU. Zgodnie z art. 2 pkt 14 VATU pierwszym zasiedleniem jest oddanie do użytkowania budynków, budowli lub ich części w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Z praktycznego punktu widzenia dla podatników VAT, niezmiernie istotną cechą omawianego zwolnienia jest możliwość rezygnacji z niego i opodatkowanie dostawy podatkiem VAT.1
Należy zwrócić uwagę, iż definicja pierwszego zasiedlenia, którym posługuje się VATU nie ma wiele wspólnego z potocznym znaczeniem tego pojęcia. W szczególności na podstawie przepisów VATU nawet fakt wieloletniego wykorzystywania budynku przez właściciela nie pozwala uznać, iż doszło do jego pierwszego zasiedlenia w rozumieniu przepisów VATU. Dzieje się tak z uwagi na zawarty w przytoczonej powyżej definicji pierwszego zasiedlenia wymóg oddania do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi w ramach czynności opodatkowanych.
Zatem z reguły do pierwszego zasiedlenia będzie dochodziło, gdy wybudowany lub zmodernizowany obiekt będzie przedmiotem sprzedaży (aportu) albo będzie oddany w najem, bądź dzierżawę gdyż czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.
W praktyce oznacza to, iż podatnicy który wybudowali (ulepszyli) obiekty lub nabyli je przed wejściem w życie przepisów VATU oraz korzystają z nich na własne potrzeby [...]