Abstrakt
Postępowanie aktualizacyjne przed SKO zaczyna się dopiero z chwilą złożenia do niego wniosku aktualizacyjnego. Dopiero bowiem z chwilą wpłynięcia wniosku kolegium może zapoznać się z jego treścią, ocenić przesłanki dopuszczalności i przejść do merytorycznej oceny. Od tego momentu liczą się także terminy do załatwienia sprawy. Wniosek ten uruchamia zatem postępowanie aktualizacyjne – etap pierwszy o częściowo administracyjnym charakterze w związku z odpowiednim stosowaniem przepisów KPA. Etap drugi inicjowany jest natomiast w wyniku złożenia sprzeciwu do sądu powszechnego, gdzie zastosowanie mają przepisy KPC. Sprzeciw zastępuje pozew, lecz nim nie jest, co oznacza, iż nie musi spełniać wszelkich wymogów pozwu, a rolą sądu jest ewentualne jego dookreślenie co do stron w oparciu o charakter stosunku prawnego czy istotę sporu, która dotyczy jedynie samej opłaty.
Postępowanie przed samorządowym kolegium odwoławczym
Aby scharakteryzować postępowanie, jakie toczy się przed kolegium, należy w pierwszej kolejności odnieść się do treści art. 79 ust. 7 GospNierU, zgodnie z którym do postępowania przed kolegium stosuje się odpowiednio przepisy KPA o:
– wyłączeniu pracownika i organu (art. 24–27),
– załatwianiu spraw (art. 35–38),
– doręczeniach (art. 39–49),
– wezwaniach (art. 50–56),
– terminach (art. 57–60),
– opłatach i kosztach (art. 261–267),
– postępowaniu (art. 61–126, art. 145–163), jednakże z wyłączeniem przepisów dotyczących odwołań i zażaleń ze względu na instytucję sprzeciwu określona w art. 80 GospNierU jako środka zaskarżenia do sądu powszechnego.
Ponieważ odpowiednie stosowanie przepisów KPA jest stosunkowo obszerne, przeto nie chcąc komentować przepisów procesowych, poniższe uwagi mają charakter wybiórczy i subiektywny.
I tak wyłączenie pracownika czy też organu (SKO orzeka w składzie trzyosobowym) ma za zasadnie gwarantować obiektywność w rozstrzygnięciu oraz uniemożliwić pełnienia roli sędziego we własnej sprawie.
Załatwienie sprawy na gruncie KPA winno dobyć się bez zbędnej zwłoki. Jeśli więc przyjmiemy, że organ, na którym spoczywa ciężar dowodowy, posłuży się sporządzonym na użytek wypowiedzenia operatem szacunkowym, przedkładając go wraz z aktami do kolegium, to właściwie nie ma przeciwwskazań, aby sprawę rozpatrzyć bezzwłocznie. Rozpatrzenie sprawy w terminie maksymalnym 7 dni nie jest w praktyce jednak możliwe, nawet gdyby termin liczyć od momentu przesłania przez organ akt sprawy wraz z operatem do kolegium. Zgodnie z art. 79 ust. 2 GospNierU niezwłocznie kolegium wyznacza termin rozprawy, a to oznacza, iż powinno w terminie do 7 dni ustalić termin rozprawy, która zważywszy na obowiązek wysłania zawiadomień winna być wyznaczona w takim terminie, aby możliwym było otrzymanie zwrotek o doręczeniu zawiadomień. Wyznaczenie krótszego terminu może tylko iluzorycznie przyspieszyć ekonomikę procesową, gdyż w przypadku braku zwrotek kolegium będzie musiało odroczyć rozprawę na kolejny termin. Ponieważ kolegium w związku z treścią art. 79 ust. 2 GospNierU zobowiązane jest do przeprowadzenie rozprawy, a ta stanowi jedną z form postępowania wyjaśniającego, dlatego należy uznać, iż termin jej wyznaczenia winien być miesięczny, nie dłuższy w szczególnie skomplikowanych przypadkach niż termin maksymalny dwóch miesięcy. Braki kadrowe, obłożenie ilością spraw czy inne ograniczenie pozamerytoryczne nie mogą stanowić podstawy do wyznaczenia innego terminu. W związku z odpowiednim stosowaniem KPA w zakresie załatwienia sprawy za dopuszczalne należy uznać prawo każdej ze stron do złożenia zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie lub na przewlekłość postępowania, a właściwie mając na względzie, iż postępowanie toczy się przed SKO – wezwanie do zaprzestania naruszenia prawa. W przypadku nie zaprzestania przewlekłości każdej ze stron stosunku użytkowania służyć będzie skarga do sądu administracyjnego. Wszystkie sprawy – z wyjątkiem merytorycznego rozstrzygnięcia – podlegać będą ze względu na stosowanie KPA kognicji sądów administracyjnych. Merytoryczne rozstrzygnięcie na skutek złożenie sprzeciwu inicjuje postępowanie przed sądem powszechnym. Uprawnienie do złożenia skargi na bezczynności służy obu stronom, gdyż także właścicielowi może zależeć na szybkim otrzymaniu zaktualizowanej opłaty, tym bardziej że w przypadku długiego prowadzenia postępowania nie należą mu się odsetki ustawowe a jedynie zasądzona kwota od dnia uprawomocnienia orzeczenia.
W stosunku do odpowiedniego stosowania przepisów o postępowaniu zasadnym jest wyłączenie tych działów kodeksu, które dotyczą odwołań i zażaleń, gdyż w tym zakresie ustawodawca [...]