Abstrakt

Organy gminy, jako podstawowy podmiot gospodarki przestrzennej, mogą w znaczącym zakresie wpływać na przeznaczenie przestrzeni na szczeblu lokalnym. Przy tej okazji uwzględniać muszą kluczowe zasady i wymogi określona w art. 1 ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (PlanZagospPrzestrzU). W intencji ustawodawcy instrumentem dającym najlepszą gwarancję powyższego będzie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jest to instrument fakultatywny, którego zastosowanie na danym terenie zależy od koncepcji wyrażanej przez organy konkretnej gminy. Pomimo jego zróżnicowanej popularności w skali całego kraju, wskazać należy, że jest to instrument:

− najlepiej, najbardziej kompleksowo kształtujący ład przestrzenny

− po uchwaleniu najlepiej wpływający na rozwój działalności gospodarczej w gminie.

W artykule przedstawiono problematykę dotyczącą sporządzenia projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz funkcji, które odgrywać będzie w gminie.

Przystąpienie do prac nad planem

Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie jest obowiązkowe. Nie można także skarżyć braku uchwalenia planu miejscowego. Wniesienie skargi na bezczynność w uchwalaniu aktu prawa miejscowego, jakim jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub uchwała o jego zmianie, jest niedopuszczalne (wyrok NSA z 14.12.2009 r., II OSK 1675/09). Od uznania organów gminy zależy powierzchnia objęta planem, tym niemniej uważać przy tej okazji należy na obejmowaniem planem miejscowym niewielkich powierzchni planu. Przykładowo, WSA w Gdańsku słusznie wskazał, że wszczynanie procedury planistycznej dla jednej nieruchomości otoczonej zabudowanymi działkami powinno znajdować swoje uzasadnienie (wyrok WSA w Gdańsku z 12.10.2011 r., II SA/Gd 265/11). Uzasadnienie może wiązać się z argumentami dotyczącymi wymogów środowiskowych, kulturowych, czy architektonicznych danego terenu.

Niewątpliwie o całej procedurze uchwalenia dla danej gminy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zadecyduje inicjatywa wyrażona przez organy gminy, albo wpływowych użytkowników przestrzeni. Formalnie jednak prace nad projektem planu miejscowego rozpoczyna uchwała rady gminy. Przedmiotowa uchwała nie może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego, z uwagi na fakt, że żaden podmiot nie będzie przy tej okazji dysponować interesem prawnym. Uchwała ta nie wywołuje skutków prawnych względem nieruchomości objętych planem. Na tym etapie postępowania nie da się bowiem przesądzić jednoznacznie o ostatecznym przeznaczeniu nieruchomości określonym w planie. Nawet przeznaczenie zakładane na tym etapie może zostać zmodyfikowane przez chociażby organy uzgadniające, bądź wynik konsultacji społecznych.

Po podjęciu uchwały przez radę gminy, powyższe zdarzenie prawne ogłasza wójt/burmistrz/prezydent miasta. Czyni to w prasie miejscowej, przez obwieszczenie lub w inny dowolny sposób, zwyczajowo przyjęty w danej gminie. Jednocześnie organ wykonawczy gminy wyznacza co najmniej 21-dniowy termin na składanie wniosków do planu. Wnioski mogą być kierowane przez każdego – nie trzeba przy tej okazji wywodzić żadnego interesu prawnego ani żadnej innej przesłanki. Oczywiście, w praktyce składane wnioski mogą być kierowane zarówno przez właścicieli nieruchomości, których plan ma dotyczyć, mieszających w gminie urbanistów wyrażających troskę o ład przestrzenny, jak również osoby z punktu widzenia całego procesu planowania przypadkowe i formalnie nie związane z gminą.

Organ musi zawiadomić także o przystąpieniu do prac wszystkie organy i instytucje, które w przedmiotowym postępowaniu będą właściwe do uzgadniania i opiniowania planu. Kolejnym etapem jest samo sporządzenie projektu planu przez pracowników urzędu gminy (zwłaszcza w większych, bardziej rozwiniętych gminach, a właściwie miastach) lub zespół urbanistów bądź też architektów.

Uzgodnienia i opinie

Chyba najbardziej problematycznym etapem uchwalania planu miejscowego jest procedura jego uzgodnień i opinii. Uzgodnienia tym się różnią od opinii, że są wiążące. Odmowa dokonania uzgodnienia powoduje, że nie można kontynuować całej procedury przygotowywania planu (wyrok WSA w Olsztynie z 7.9.2010 r., II SA/Ol 687/10). Negatywna opinia z takimi skutkami już nie wiąże się.

Opinie wyrażane będą przez organy specjalistyczne (np. w razie potrzeby podyktowanej przeznaczeniem zawartym w projekcie planu regionalny dyrektor ochrony środowiska, czy właściwe organami administracji geologicznej) oraz gminną komisję urbanistyczno-architektoniczną, a także organy wykonawcze gmin graniczących z obszarem objętym planem miejscowym w zakresie inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym (a więc nie zawsze muszą być przy tej okazji brane pod uwagę organy wszystkich gmin graniczących z gminą ujmowaną planem miejscowym). Komisja będzie weryfikować przede wszystkim to, czy projekt planu zgodny jest z wartościami i wymogami określonymi w art. 1 PlanZagospPrzestrzU. Tak jak wskazano powyżej, opinie nie są wiążące. Niemniej jednak [...]