Abstrakt
Od decyzji o pozwoleniu na budowę stronom służy odwołanie. Co do zasady, zgodnie z art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego (PrBudU), stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu. W konsekwencji, podmiotem uprawnionym do wniesienia odwołania będzie strona postępowania o pozwolenie na budowę. A zatem to status strony postępowania rozstrzyga o możliwości wniesienia odwołania.
Obszar oddziaływania obiektu
Największe kontrowersje wzbudza termin – podmioty „znajdujące się w obszarze oddziaływania obiektu”. Jak orzekł NSA w wyroku z 9.10.2007 r. (II OSK 1321/06), „wyznaczenie obszaru oddziaływania obiektu winno nastąpić, biorąc pod uwagę funkcję, formę, konstrukcję projektowanego obiektu i inne jego cechy charakterystyczne oraz sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji, uwzględniają treść nakazów i zakazów zawartych w przepisach odrębnych”. Koniecznym jest zatem każdorazowe ustalenie przepisów odrębnych, które wprowadzają, przewidujące w konkretnej sytuacji ograniczenia w swobodnym korzystaniu z nieruchomości ze względu na powstanie w sąsiedztwie określonego obiektu budowlanego. Podstawę do uczestnictwa w charakterze strony w postępowaniu o pozwolenie na budowę dają ograniczenia w zagospodarowaniu nieruchomości wynikające z określonego przepisu prawa. W takiej sytuacji istnieje bowiem interes prawny, który może naruszyć planowana zabudowa. Ograniczenia, które nie wynikają z przepisów prawnych, nie stanowią podstawy do uznania podmiotu za stronę takiego postępowania, ponieważ zachodzi wówczas jedynie tzw. interes faktyczny1. A zatem PrBudU istotnie zawęża możliwość uzyskania statusu strony w postępowaniu o pozwolenie na budowę, a co za tym idzie – możliwość wniesienia odwołania. PrBudU wyłącza też (co do zasady) z uczestnictwa w postępowaniach o pozwolenia na budowę organizacje ekologiczne, które niejednokrotnie (w praktyce) składały odwołania (art. 28 ust. 3 PrBudU).
Z uzasadnienia wyroku WSA w Poznaniu z 10.3.2011 r. (IV SA/Po 751/10) wynika m.in., że elementem istotnym dla określenia, kto jest stroną postępowania, będzie ustalenie, co należy rozumieć pod pojęciem oddziaływania i czy winno być ono interpretowane wąsko (ograniczać się tylko do nieruchomości bezpośrednio sąsiadujących z tą, na której ma miejsce korzystanie ze środowiska), bądź szeroko. Oddziaływanie konkretnego przedsięwzięcia na środowisko nie zna granic wynikających z prawa własności bądź innych rozwiązań administracyjnych. Nie można zatem ograniczać się jedynie do nieruchomości bezpośrednio sąsiadujących z tą, na której znajduje się lub ma się znajdować źródło oddziaływania, ale należy brać pod uwagę rzeczywisty zasięg oddziaływania (decyzja SKO we Wrocławiu z 1.9.2004 r., Kol.Odw. 2434/04/A, OWSS Nr 2/2005, poz. 20, akceptowana przez K. Gruszeckiego, Casus Nr 2/2009, s.10).
WSA argumentował, że „w poprzednim stanie prawnym w orzecznictwie utrwalił się pogląd, że w przepisach dotyczących ochrony środowiska naturalnego różny jest status prawny jednostki, kiedy występuje ona wyłącznie jako „obywatel” i kiedy jako „podmiot praw rzeczowych”. Jednostka występująca jako podmiot praw rzeczowych jest stroną w rozumieniu art. 28 KPA (wyrok NSA z 2.7.1998 r., IV SA1306/96 Lex 45158; podobnie uchwała 7 Sędziów NSA z 3.2.1997 r., OPS 6/96, ONSA Nr 3/1997, poz. 102). Osoba fizyczna, będąca właścicielem nieruchomości położonej w sąsiedztwie obiektu, którego funkcjonowanie powoduje uciążliwości dla środowiska, może być stroną w rozumieniu art. 28 KPA w postępowaniu administracyjnym, którego przedmiotem jest ograniczenie tych uciążliwości (art. 76 ustawy z 31.1.1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska – tekst jedn. Dz.U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 ze zm.). W zakresie dotyczącym ochrony środowiska przed uciążliwościami powodowanymi działaniem różnego rodzaju urządzeń należy stwierdzić, że czynności powodujące hałas i wibracje oraz inne uciążliwości dla środowiska, podejmowane na określonej nieruchomości, mogą oddziaływać na sposób korzystania nieruchomości sąsiedniej”.
WSA podniósł także, iż [...]