Abstrakt

Kształtowanie przestrzeni stanowi temat trudny, budzący wątpliwości z różnych punktów widzenia. W tym kontekście wskazać można, że chyba najwięcej kontrowersji budzi instytucja decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Urbaniści i architekci mają do niej uwagi krytyczne wiążące się z naruszaniem w ich przekonaniu przez tę instytucję ładu przestrzennego. Prawnicy natomiast często zastanawiają się nad różnymi aspektami formalnymi związanymi z wydaniem decyzji, próbując udzielać odpowiedzi na pytania, jak w konkretnych przypadkach godzić ład przestrzenny i zrównoważony rozwój z prawem właścicieli poszczególnych nieruchomości. W artykule dokonano charakterystyki niniejszej instytucji oraz przedstawiono najważniejsze związane z nią kontrowersje.

Pojęcie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu są wydawane w sytuacji, gdy na danym obszarze nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Należy podkreślić, że plan stanowi podstawowy instrument kształtowania przestrzeni na szczeblu lokalnym. Każda gmina, której ambicją jest prowadzenie aktywnej polityki przestrzennej, powinna – oczywiście przy uwzględnieniu swoich możliwości finansowych – w największym stopniu obejmować poszczególne nieruchomości planem. Niezależnie jednak od powyższego, pojawić się może wiele przypadków, w których plan miejscowy w danym miejscu nie będzie obowiązywał. Aby w takich sytuacjach zmiana przeznaczenia terenu była możliwa, wprowadzono właśnie instytucję decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Dzieli się ona na dwa rodzaje:

1. decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,

2. decyzja o warunkach zabudowy.

W praktyce niniejsze decyzje są mocno krytykowane w literaturze przedmiotu. Zarzuca się im przede wszystkim:

− naruszanie zasady ładu przestrzennego,

− eliminowanie planów miejscowych,

− korupcjogenność,

− blokowanie udziału czynnika społecznego w planowaniu przestrzennym.

Nie budzi wątpliwości, że bardzo duża część kwestionowanych skutków przedmiotowych decyzji wynika z określonych przepisów prawnych. Dlatego tym bardziej zasadna wydaje się dokładna ich analiza.

Przesłanki zasadności wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego i organy wydające decyzje

Jeżeli planowana zmiana przeznaczenia terenu polegać ma na realizacji inwestycji celu publicznego, stosuje się decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Katalog celów publicznych został określony w art. 6 GospNierU. Wśród celów można wyodrębnić inwestycje dotyczące dróg publicznych, lotnisk i kolei, urządzeń przesyłowych, obiektów środowiskowych i kulturowych, czy też związanych z budową i utrzymaniem obiektów dla organów władzy publicznej. Podkreślić należy, że wydania decyzji nie [...]