Abstrakt
Stosowanie zwolnień zwartych w ustawie z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej VATU), dotyczących dostawy budynków, budowali lub ich części wiąże się z dużymi trudnościami. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest fakt, iż w ustawie funkcjonują dwa zwolnienia dotyczące ww. obiektów. Zawarte są one w art. 43 ust. 1 pkt 10 VATU oraz w art. 43 ust. 1 pkt 10 a VATU.
Niewątpliwe w przepisach VATU podstawowe znaczenia ma regulacja zawarta w art. 43 ust. 1 pkt 10 VATU. Kwalifikacja transakcji sprzedaży nieruchomości zabudowanych jako czynności opodatkowanej bądź zwolnionej zależy od tego, czy sprzedaż dokonywana jest w ramach tzw. pierwszego zasiedlenia lub przed nim, a jeżeli nie, to czy między pierwszym zasiedleniem a sprzedażą upłynął okres krótszy niż 2 lata1.
Przedmiotem niniejszego opracowania jest jednak drugie ze wskazanych powyżej zwolnień zawarte w przepisie w z art. 43 ust. 1 pkt 10a VATU, zgodnie z którym zwalnia się dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:
1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
W tekście niniejszego opracowania, aby odróżnić oba zwolnienia, na zwolnienie będące przedmiotem niniejszego opracowania użyte zostało sformułowanie – „zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a VATU”, natomiast w przypadku zwolnienie dotyczącego dostawy obiektu po upływie 2 lat od jego pierwszego zasiedlenia, użyto określenia – „generalnie zwolnienie dostawy, o którym mowa a wart. 43 ust. 1 pkt 10 VATU”.
Najważniejszą cechą zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a VATU jest to, iż podatnikowi dokonującemu dostawy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu, wybudowaniu lub ulepszeniu obiektu. Samo pojęcie braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w stosunku do budynku/budowali będących przedmiotem dostawy dotyczą przypadków, w których przepisy VATU uniemożliwiają podatnikowi dokonanie obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem, wybudowaniem lub ulepszeniem obiektu.
Wskazane powyżej przypadki można podzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa obejmuje stany faktyczne, w których brak prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikać będzie z przyczyn leżących po stronie podmiotu, od którego podatnika nabywa obiekt. Z sytuacjami takimi będziemy mieli do czynienia w przypadku nabycia obiektu od podmiotu nie będącego podatnikiem VAT (podmiotu niewystępującego w charakterze podatnika podatku VAT) lub gdy dostawa dokonywana przez podatnika VAT podlegała zwolnieniu od tego podatku. W obu przypadkach w wyniku transakcji nie [...]