Nieruchomości

nr 3/2012

Odrębna własność lokalu a wygaśnięcie użytkowania wieczystego na gruncie specustawy drogowej

Robert Seweryn
Abstrakt

Użytkowanie wieczyste gruntu przeznaczonego na pasy drogowe, zabudowanego budynkiem stanowiącym odrębną nieruchomość, w którym istnieją wyodrębnione lokale, nie wygasa dopóty, dopóki trwa odrębna własność lokali. W takim wypadku art. 12 ust. 4d SpecDrogaU nie ma zastosowania.

Ustawa z 10.4.2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.; dalej SpecDrogaU) ma stanowić skuteczne narzędzie w kwestii budowy czy też remontów dróg publicznych. W uzasadnieniu projektu wskazano, że istniejące procedury w zakresie budowy i modernizacji dróg krajowych wymagały uproszczenia i ujednolicenia, a przy tym konieczne było skrócenie czasu trwania postępowań w tym przedmiocie.

Zgodnie z art. 11a SpecDrogaU, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi. Wymogi formalne co do wniosku określa art. 11d SpecDrogaU. Artykuł 11f ust. 1 SpecDrogaU określa elementy decyzji, w tym m.in. rozstrzygnięcie w przedmiocie zatwierdzenia podziału nieruchomości oraz oznaczenie nieruchomości lub ich części, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Stosownie do art. 11f ust. 3 SpecDrogaU organ wydający decyzję zawiadamia o tym fakcie dotychczasowych właścicieli nieruchomości oraz użytkowników wieczystych, wysyłając zawiadomienia na adresy wskazane w katastrze nieruchomości (doręczenie na ten adres jest skuteczne).

Przepisy SpecDrogaU – wyjąwszy niektóre tylko przepisy, w tym art. 12 ust. 4c oraz art. 13 ust. 2 – posługują się ogólnym pojęciem nieruchomości, nie zawężając zakresu znaczeniowego wyłącznie do nieruchomości gruntowych. Trzeba zważyć, że wyróżnia się nieruchomości gruntowe, nieruchomości budynkowe oraz lokale stanowiące odrębne nieruchomości (nieruchomości lokalowe)1. Skoro zatem przepisy SpecDrogaU nie różnicują nieruchomości, które mogą być nabywane tym trybem przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, to tym bardziej – w myśl zasady lege non distinguente – nie ma racjonalnych i prawnych argumentów, aby zawężać pojęcie nieruchomości wyłącznie do nieruchomości gruntowych. Na gruncie art. 11f ust. 1 pkt 6 oraz art. 12 ust. 1 pkt 4 SpecDrogaU pojęcie nieruchomości należy rozumieć zatem szeroko.

Poruszona kwestia ma duże znaczenie, gdyż – zgodnie z art. 12 ust.3 SpecDrogaU, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej i katastrze nieruchomości. Nieruchomości opisane w decyzji – zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 SpecDrogaU – stają się własnością Skarbu Państwa (w odniesieniu do dróg krajowych) albo właściwej jednostki samorządu terytorialnego (w odniesieniu do dróg gminnych i powiatowych) z dniem, w którym decyzja stała się ostateczna. W myśl art. 12 ust. 4c, z tą chwilą wygasają ograniczone prawa rzeczowe na przejmowanej nieruchomości lub ustanowione na użytkowaniu wieczystym. Jeśli zaś przeznaczona na pasy drogowe nieruchomość gruntowa stanowiąca własność Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego została oddana w użytkowanie wieczyste, użytkowanie to wygasa również z dniem, w którym decyzja stała się ostateczna (art. 12 ust. 4d SpecDrogaU). Użytkowanie wieczyste nie wygasa, gdy [...]