Abstrakt

Zbieżność brzmienia nazwy nie oznacza tożsamości treści pojęć „wartość rynkowa”, tym bardziej że próba stosowania przy szacowaniu metod właściwych dla wyceny nieruchomości „krajowych” prowadzi do wycen w istocie fikcyjnych, opartych na hipotetycznych relacjach pomiędzy rynkiem lokalnym a nieistniejącą na nim nieruchomością zabużańską.

Procedura ustalania rekompensaty za nieruchomości pozostawione (tzw. mienie zabużańskie lub nieruchomości „kresowe”) określona jest ustawą z 8.7.2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP (Dz.U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.; dalej Mienie­ZabużanU).

Etapy i procedura postępowania administracyjnego

Zasadniczymi krokami tej procedury, prowadzonej przez właściwego miejscowo wojewodę, są następujące zdarzenia prawne:

1. Złożenie wniosku przez osobę lub osoby uprawnione (w tym spadkobiercy b. właścicieli nieruchomości „kresowych”) – art. 5 Mienie­ZabużanU. Do wniosku dołączone winny być m.in. „dowody, które świadczą o pozostawieniu nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz o rodzaju i powierzchni tych nieruchomości” (art. 6 ust. 1 pkt 1). Artykuł 6 ust. 4 Mienie­ZabużanU stanowi, że dowodami tymi mogą być „w szczególności:

1) urzędowy opis mienia,

2) orzeczenie wydane przez były Państwowy Urząd Repatriacyjny,

3) dokumenty urzędowe, w tym sądowe, a także dokumenty pozyskane z archiwów państwowych…,

4) wydane przez władze polskie dokumenty, które świadczą o posiadaniu obywatelstwa polskiego”.

Dowodami mogą być też oświadczenia świadków (co najmniej 2) złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenia.

Sformułowanie „w szczególności” oznacza, że nie jest to katalog zamknięty, wyczerpujący listę dopuszczalnych dowodów, przeciwnie – również inne wiarygodne dokumenty mogą też (i powinny – patrz art. 75 i art. 78 KPA) stanowić dowody, szczególnie dla ustalenia charakterystyki nieruchomości i jej części składowych.

Celowe jest też wyjaśnienie pojęcia „powierzchnia nieruchomości” – należy tu powołać art. 46 § 1 KC: „Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty)…”. W przepisie art. 6 ust. 1 pkt 1 Mienie­ZabużanU chodzi więc jednoznacznie o powierzchnię gruntu pozostawionej nieruchomości. Części składowe tego gruntu są zagadnieniem odrębnym i ich charakterystyka może być ustalana na podstawie innych wiarygodnych dokumentów i innych dowodów.

2. Wydanie przez wojewodę postanowienia (art. 123 w zw. z art. 126 KPA) w trybie art. 7 Mienie­ZabużanU, w którym ocenia na podstawie zgromadzonych dowodów spełnienie przez wnioskodawcę warunków określonych w art. 2, a mianowicie:

– czy właściciel nieruchomości był w dniu 1.9.1939 r. obywatelem polskim,

– czy zamieszkiwał w tym dniu na terytorium Kresów Wschodnich RP,

– czy posiada obywatelstwo polskie.

Spełnienie tych warunków oznacza, że [...]