Abstrakt
Plan miejscowy może być wprowadzony w życie jako skutek nałożonego na gminę obowiązku wynikającego z przepisów prawa powszechnie obowiązującego, szczególnie ze względu na funkcjonalność, jaką gmina zamierza wyznaczyć dla określonych obszarów, bądź też plan miejscowy może być wprowadzony w życie w przypadkach, gdy nie ma prawnego obowiązku sporządzenia i uchwalenia planu, z inicjatywy samej gminy.
Podstawy określania możliwości zagospodarowania nieruchomości
Możliwość zagospodarowania nieruchomości, jako wydzielonej w sferze prawnej granicami części powierzchni ziemskiej, stanowi jeden z atrybutów wykonywania prawa własności przysługującego do tej nieruchomości. Możliwość ta wyznaczona jest przede wszystkim przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Ustawodawca upoważnił jednak gminy do konkretyzowania możliwości zagospodarowania nieruchomości poprzez ustalanie ich przeznaczenia, rozmieszczenia inwestycji celu publicznego, sposobów jej zagospodarowania i warunków zabudowy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego stanowiącym akt prawa miejscowego.
Przepisy Konstytucji
Akt ten wydawany jest na podstawie i w granicach powszechnie obowiązującego prawa. Zasady i tryb tworzenia takiego planu określone zostały w ustawie z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.; dalej PlanZagospPrzestrzU). Natomiast materialnoprawne podstawy tworzenia poszczególnych treści planu muszą zawierać się lub wynikać z norm ujętych w pozostałych aktach prawnych mających jakiekolwiek znaczenie dla gospodarowania przestrzenią gruntu. Plan miejscowy jest aktem prawnym o lokalnym zasięgu obowiązywania, którego normy są wiążące przy zagospodarowywaniu gruntu. Źródłem jego umocowania w obowiązywaniu są jednak nie tylko ustawy, w tym ZagospPrzestrzU, lecz przede wszystkim art. 87 ust. 2 Konstytucji RP stanowiący, że źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. A zatem plan miejscowy jest aktem prawnym obowiązującym w obszarze działania organu, który ten plan uchwala, tj. w obszarze działania rady gminy, a więc w granicach administracyjnych gminy, w której rada ta jest organem uchwałodawczym.
Projekt planu miejscowego przygotowuje natomiast wójt, burmistrz i prezydent miasta, jako organy wykonawcze gminy, w procedurze szczegółowo opisanej PlanZagospPrzestrzU. Procedura ta nie jest postępowaniem administracyjnym, lecz postępowaniem legislacyjnym. W jej wyniku tworzony jest bowiem akt prawa miejscowego, jako akt stosowania prawa powszechnie obowiązującego a jednocześnie akt tworzenia prawa lokalnego. Przepisy procedury administracyjnej mają więc zastosowanie do procedury planistycznej tylko w przypadkach ściśle wskazanych przez ustawodawcę (np. z art. 24 ust. 1 PlanZagospPrzestrzU wynika, że organy uzgadniające projekt planu miejscowego dokonują tego w trybie art. 106 KPA). Bez takiego wskazania ustawodawcy nie można domniemywać zastosowania w procedurze planistycznej jakichkolwiek norm administracyjnego prawa procesowego.
Kolejnym źródłem uprawnień planistycznych gminy jest art. 166 ust. 1 w zw. z art. 164 ust. 3 Konstytucji RP i w jego konsekwencji art. 3 ust. 1 PlanZagospPrzestrzU. Zgodnie bowiem z powołanym art. 166 ust. 1 w zw. z art. 164 ust. 3, zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne, przy czym to gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Zadania z zakresu planowania przestrzennego na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy – art. 3 ust. 1 PlanZagospPrzestrzU. Uprawnienia planistyczne gminy w zakresie wyznaczonym art. 3 ust. 1 PlanZagospPrzestrzU, jako jej zadania własne, wynikają zatem przede wszystkim z cytowanego art. 166 ust. 1 w zw. z art. 164 ust. 3 Konstytucji RP, dlatego tworzenie planu miejscowego i jego uchwalanie posiada konstytucyjne umocowanie, jako kreowanie norm prawnych o lokalnych zasięgu obowiązywania, stanowiących wyraz sprawowania władzy publicznej wobec wszystkich adresatów planu miejscowego.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Według art. 6 ust. 1 PlanZagospPrzestrzU ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Plan miejscowy nie jest jednak [...]