Abstrakt

Zajęcie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym skutkuje koniecznością ukształtowania sposobu, w jaki nieruchomość ta będzie zarządzana w trakcie całego postępowania egzekucyjnego. Poniżej omówione zostaną sposoby sprawowania i wyboru zarządu nad zajętą nieruchomością, prawa i obowiązki zarządcy oraz zasady odpowiedzialności zarządcy nieruchomości. Ustanowienie zarządu nad zajętą nieruchomością ma na celu zapewnienie prawidłowego toku postępowania egzekucyjnego oraz zachowanie nieruchomości w stanie niepogorszonym do czasu jej sprzedaży w drodze licytacji komorniczej.

Podstawową zasadą dotyczącą możliwych do zastosowania rozwiązań w zakresie ustalenia sposobu sprawowania zarządu nad zajęta nieruchomością jest oddanie nieruchomości w zarząd dłużnikowi – właścicielowi zajętej nieruchomości. Jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność kilku dłużników, wszyscy oni stają się zarządcami zajętej nieruchomości. Dłużnik powinien być bowiem zainteresowany tym, aby nieruchomość nie utraciła swej wartości do czasu przeprowadzenia licytacji komorniczej, a także aby przynosiła jak największy dochód, który zostanie zabezpieczony i następnie zaliczony na poczet wierzytelności dochodzonych w drodze postępowania egzekucyjnego z nieruchomości.

Oddanie w zarząd zajętej nieruchomości dłużnikowi

Jak zostało wspomniane wyżej, generalną zasadą, zgodnie z treścią art. 931 § 1 KPC, jest pozostawienie zajętej nieruchomości pod zarządem dłużnika, w stosunku do którego od tej pory stosuje się przepisy dotyczące zarządcy. Przekazanie zarządu nad zajętą nieruchomością dłużnikowi następuje poprzez sam fakt zajęcia nieruchomości i nie wymaga wydania przez komornika sądowego lub sąd sprawujący nadzór nad postępowaniem egzekucyjnym żadnego orzeczenia w tej kwestii. Komornik powinien jednak pouczyć dłużnika o skutkach zajęcia i obowiązku sprawowania przez niego prawidłowego zarządu zajętą nieruchomością. Dłużnik, który stał się zarządcą zajętej nieruchomości w ten sposób, sprawuje zarząd aż do momentu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości sprzedanej w drodze licytacji komorniczej, chyba że wcześniej sąd odejmie zarząd dłużnikowi z urzędu, na wniosek uczestnika postępowania lub na wniosek licytanta, który wygrał licytację.

Dłużnik obejmujący zarząd nad nieruchomością na skutek jej zajęcia przez organ egzekucyjny nie może odmówić przyjęcia tego obowiązku. Może natomiast złożyć do sądu wniosek o odjęcie mu zarządu zajętą nieruchomością i ustanowienia innego zarządcy. Do czasu rozstrzygnięcia wniosku dłużnika przez sąd musi on nadal sprawować zarząd nad nieruchomością. Dzięki zastosowaniu takiego rozwiązania nieruchomości nie grozi pozostawanie przez dłuższy czas bez ustanowionego zarządcy.

Zmiana zarządcy zajętej nieruchomości

Zgodnie z treścią art. 931 § 2 KPC, który stanowi, iż „jeżeli prawidłowe sprawowanie zarządu tego wymaga, sąd odejmie dłużnikowi zarząd i ustanowi innego zarządcę, to samo dotyczy ustanowionego zarządcy”, możliwe jest dokonywanie zmian na stanowisku zarządcy w trakcie prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Do zmiany dochodzi na skutek rozpoznania przez sąd stosownego wniosku zgłoszonego przez wierzyciela, dłużnika lub innego uczestnika postępowania egzekucyjnego. Istnieje również możliwość zainicjowania z urzędu postępowania w zakresie zmiany zarządcy – w sytuacji gdy sąd, na skutek okoliczności ujawnionych w trakcie postępowania, sam dojdzie do wniosku, iż zmiana na stanowisku zarządcy jest zasadna i powinna być dokonana niezwłocznie, bez oczekiwania na wniosek strony lub innego uczestnika postępowania.

Przesłanką odjęcia dłużnikowi zarządu nad zajętą nieruchomością jest nieprawidłowe sprawowanie przez niego zarządu nieruchomością. Oznacza to, że sąd może [...]