Abstrakt
Trwały zarząd jest prawną formą władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną. Instytucja ta uregulowana jest w ustawie z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.; dalej GospNierU). Zgodnie z przepisami tej ustawy, trwały zarząd ustanawia się w drodze decyzji administracyjnej właściwego organu1 na rzecz państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej. Z reguły decyzja wydawana jest po rozpatrzeniu stosownego wniosku jednostki organizacyjnej, możliwe jest jednak oddanie państwowej jednostce organizacyjnej w trwały zarząd nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa, w ramach wykonywania ustaleń zawartych w akcie założycielskim tej jednostki (art. 51 i art. 54 ust. 2 GospNierU). Następuje wtedy wyposażenie takiej jednostki z dniem jej utworzenia, w nieruchomość niezbędną do prowadzenia działalności. Trwały zarząd może także zostać przekazany między jednostkami organizacyjnymi, stosownie do art. 48 GospNierU, przy czym właściwy organ wydaje decyzję na wniosek jednostek, złożony za zgodą ich organów nadzorujących2.
Kiedy powstaje trwały zarząd jednostki będącej zarządem drogi?
Regulacje dotyczące trwałego zarządu nieruchomościami zajętymi pod drogi publiczne zawarte są również w ustawie z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.), a także w ustawie z 10.4.2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.; dalej DrogiSpecU). Ustawa o drogach publicznych wskazuje w art. 19, kto jest zarządcą drogi w odniesieniu do poszczególnych kategorii dróg publicznych, a w art. 20–22 określa również obowiązki i uprawnienia zarządcy drogi3. Natomiast DrogiSpecU określa możliwości powstania trwałego zarządu, w przypadku wydania przez właściwy organ decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W oparciu o art. 19 ust.1 i art. 20 ust. 1–4 DrogiSpecU, można wyróżnić zatem cztery sytuacje, w których w stosunku do nieruchomości przeznaczonej pod budowę czy modernizację drogi, może powstać trwały zarząd jednostki będącej zarządem drogi:
1. sytuacja I – nieruchomość użytkowana była przez jednostkę organizacyjną inną niż jednostka powołana do sprawowania zarządu drogi (np. szkoła), a trwały zarząd na rzecz tej jednostki został ustanowiony w drodze decyzji administracyjnej;
2. sytuacja II – nieruchomość objęta decyzją „ZRiD” została uprzednio oddana w trwały zarząd jednostki powołanej do sprawowania zarządu drogi, na podstawie decyzji administracyjnej;
3. sytuacja III – nieruchomość nie była oddana w trwały zarząd, stanowiła własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie zmieniła stanu własnościowego, lecz jedynie przesądziła o przeznaczeniu tej nieruchomości pod drogę;
4. sytuacja IV – na podstawie decyzji „ZRiD”, prawo własności nieruchomości osób fizycznych, osób prawnych, Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, nieoddanej uprzednio w trwały zarząd żadnej jednostce, przeszło odpowiednio na jednostkę samorządu terytorialnego albo na Skarb Państwa.
Dodatkowo przedmiotowy stan komplikuje fakt [...]