Abstrakt

1. Brak jest podstaw do dokonania takiej wykładni art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, która prowadziłaby do uznania, iż każda działalność opiekuńczo-wychowawcza, a w tym prowadzenie małego przedszkola w części domu jednorodzinnego lub też w mieszkaniu powinna być zakwalifikowana jako zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Wprawdzie ust. 1 art. 71 określając definicję zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, nie wymienia wszystkich sytuacji, które powinny być traktowane jako taka zmiana (użycie wyrazów „w szczególności”), jednakże w pkt 2 (pkt 1 został uchylony) wskazuje się, że przez taką zmianę należy rozumieć „podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higienicznosanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń”. Przepis ten powinien być stosowany w konkretnych sprawach w ten sposób, iż należy dokonać jego wykładni, kierując się celem, jaki przyświecał ustawodawcy stanowiącemu określoną normę prawną. Prowadzenie działalności opiekuńczej czy wychowawczej nad niewielką grupką dzieci nie powoduje zaistnienia takich okoliczności, jakie są wymienione w art. 71 ust. 1 pkt 2. W domu jednorodzinnym może przecież zamieszkiwać liczna, nawet wielopokoleniowa rodzina, a więc liczba dzieci mieszkających w takim domu, którymi opiekuje się rodzina, a nawet niekiedy osoby obce, także może być porównywalna z liczbą dzieci przebywających w niewielkim przedszkolu. To, czy w konkretnym przypadku można będzie mówić o zmianie sposobu użytkowania, jest uzależnione od ustalonego wnikliwie stanu faktycznego i jego oceny z dokładnym, a nie tylko powtarzającym powyższą normę, omówieniem przyczyn, dla jakich właśnie w takiej sprawie należy uznać, iż następuje zmiana sposobu użytkowania.
2. Definicja budynku mieszkalnego jednorodzinnego, dopuszczająca w takim budynku wydzielenie pod prowadzenie lokalu użytkowego do 30% powierzchni całkowitej budynku nie ma w istocie związku z kwestią taką, czy ma miejsce zmiana sposobu użytkowania części domu jednorodzinnego w sytuacji, gdy będzie w niej prowadzona placówka opiekuńczo-wychowawcza (przedszkole). Problematyka zmiany sposobu użytkowania nie wiąże się bezpośrednio z tym, czy przeznaczono do 30%, czy też więcej powierzchni budynku pod prowadzenie określonej działalności w aspekcie czynionych ustaleń, czy ma miejsce zmiana sposobu użytkowania budynku, czy też w istocie taka zmiana nie występuje, gdy nie następuje „wydzielenie” pod daną działalność części lokalu. Nie chodzi bowiem o to, czy budynek nadal będzie w swej funkcji budynkiem mieszkalnym, czy też traci taki charakter, a staje się obiektem o funkcji odmiennej (np. opiekuńczej). Powinno się uznawać w takim przypadku, że funkcja podstawowa, to jest mieszkalna, nadal pozostaje, a nie ulega zmianie.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5.5.2011 r., II OSK 785/10