Abstrakt
Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 ze zm.; dalej PlanZagospPrzestrzU), jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości (tzw. renta/opłata planistyczna). Opłatę nakłada się w okresie 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące (art. 37 ust. 4 PlanZagospPrzestrzU w zw. z art. 37 ust. 3 i art. 36 ust. 4 PlanZagospPrzestrzU).
Zgodnie z wyżej cytowanym przepisem, renta planistyczna pobierana jest jedynie w przypadku zbycia nieruchomości. Zobowiązanym do uregulowania opłaty jest zbywca nieruchomości. Gmina nie może nałożyć renty planistycznej, jeżeli mimo zmiany planu miejscowego i wzrostu wartości nieruchomości nie dochodzi do jej zbycia. Nie są także podstawą do nałożenia renty planistycznej jedynie umowy przedwstępne, czy tylko zobowiązujące do zbycia nieruchomości.
Wyrok WSA w Olsztynie
W praktyce powstały jednak wątpliwości, czy każde zbycie nieruchomości podlega rencie planistycznej. W szczególności dotyczy to przeniesienia nieruchomości w ramach umowy darowizny. PlanZagospPrzestrzU nie definiuje pojęcia „zbycie”. W ujęciu cywilistycznym zbycie utożsamia się nie tylko ze sprzedażą, ale także z przeniesieniem własności lub użytkowania wieczystego na inny podmiot pod dowolnym tytułem prawnym, w tym np. na podstawie: darowizny, zamiany, wniesienia aportem do spółki, itp. Takie też znaczenie terminowi zbycie można nadać w kontekście art. 4 pkt 3b w zw. z art. 37 ust. 2 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami1 (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651; dalej: GospNierU). Jednak w najnowszym orzecznictwie dotyczącym renty planistycznej wypracowano celowościową (i „proobywatelską”) interpretację terminu „zbycie” na potrzeby art. 36 PlanZagospPrzestrzU, przyjmując, że darowizna nieruchomości nie podlega rencie planistycznej. Uzasadnienie powyższej koncepcji, zwalniającej darowiznę z renty planistycznej najlepiej obrazuje wyrok WSA w Olsztynie z 3.11.2009 r. (II SA/Ol 790/09), który stwierdził, m.in. że:
1. użyty w przepisie art. 36 ust. 4 PlanZagospPrzestrzU termin „zbycie” nie może obejmować [...]