Abstrakt

Zasiedzenie jako instytucja będąca jednym ze sposobów nabycia prawa własności może służyć także nabyciu ograniczonego prawa rzeczowego – służebności gruntowej oraz służebności przesyłu. Omawiane uprzednio regulacje dotyczące zasiedzenia nieruchomości (Nieruchomości C.H. Beck Nr 1/2011) mają w dużej części zastosowanie także do zasiedzenia służebności gruntowych. Istnieje jednakże szereg odmienności i różnic pomiędzy zasiedzeniem nieruchomości a zasiedzeniem służebności gruntowej, stąd też problematyka zasiedzenia służebności gruntowych warta jest bliższego omówienia.

Zgodnie z przepisem art. 292 KC służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko, w przypadku gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o zasiedzeniu nieruchomości stosuje się odpowiednio – a nie wprost. Do zasiedzenia służebności gruntowej zastosowanie mieć będą przepisy art. 172–173 KC oraz art. 175–176 KC¹.

Służebność gruntową zasiedzieć może jedynie jej posiadacz po spełnieniu warunków określonych w przepisach. Posiadaczem służebności jest wedle art. 352 § 1 KC ten, kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Za posiadacza służebności uważa się więc tego, kto korzysta z cudzej nieruchomości w taki sposób, w jaki korzysta z danej nieruchomości osoba, której określona służebność przysługuje. Wskazany przepis stanowi o korzystaniu z cudzej nieruchomości, co wskazuje, iż przedmiotem posiadania mogą być jedynie służebności czynne², tzn. takie, które polegają na czynieniu czegoś – wykonywaniu określonych czynności. Nie można więc posiadać służebności polegających na zaniechaniu określonych czynności, które to służebności nie mogą być zresztą także przedmiotem zasiedzenia.

Należy także wskazać, że posiadanie służebności polegać ma na określonym sposobie korzystania z danej nieruchomości, które to korzystanie w swej treści odpowiada treści określonej służebności. Takie korzystanie z nieruchomości musi mieć cechę pewnej stabilności i nie może polegać na sporadycznym czy wręcz przypadkowym wykonywaniu określonych czynności. Dopiero bowiem przy ukształtowanym sposobie korzystania z danej nieruchomości można mówić o posiadaniu służebności³.

Przedmiot zasiedzenia

Przepisy o zasiedzeniu stosuje się wyłącznie do służebności gruntowych, a także poprzez odesłanie zawarte w art. 305⁴ KC do służebności przesyłu. Przedmiotem zasiedzenia może być zatem określona służebność gruntowa, a także służebność przesyłu. Jeśli chodzi o służebność gruntową, to mowa tu o takich służebnościach, które polegają na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Zasiedzieć można więc wyłącznie służebność czynną, a nie można zasiedzieć służebności biernej polegającej np. na zakazie wznoszenia budowli określonej wysokości⁴. Zasiedzieć można tylko [...]