Abstrakt

Po półtorarocznym vacatio legis w dniu 20.2.2011 r. wejdzie w życie istotna nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Wśród zmian będzie m.in. likwidacja dwóch typów hipotek (zwykłej i kaucyjnej) na rzecz jednej ukształtowanej na podobieństwo hipoteki kaucyjnej, pojawienie się możliwości zabezpieczenia jedną hipoteką kilku wierzytelności oraz, co jest zaskakującą nowością, nowe uprawnienie dla właściciela nieruchomości obciążonej hipotecznie polegające na prawie dysponowania miejscem po wygasłej hipotece, uregulowane w nowo dodanych artykułach od 101¹ do 101¹¹ ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Zalety

Prawo do dysponowania opróżnionym miejscem hipotecznym może mieć dla właściciela nieruchomości niemałe znaczenie. Będzie ono atrakcyjne, co prawda tylko wówczas, gdy nieruchomość obciążona jest więcej niż jedną hipoteką i tylko wówczas gdy opróżnione miejsce nie będzie miejscem po hipotece ostatniej kolejności zaspokojenia, ale nieruchomości obciążone wieloma hipotekami nie są wyjątkiem. Na czym polega to nowe uprawnienie. Po zmianie to każdoczesny właściciel nieruchomości będzie mógł podjąć decyzję, czy zamierza wykorzystać swoje uprawnienie i w zamian za określoną korzyść własną udostępnić atrakcyjne co do kolejności zaspokojenia miejsce po wygasłej hipotece. Jeśli – przykładowo – właściciel zaciągnął niekorzystnie oprocentowany kredyt, który został przez bank hipotecznie zabezpieczony na nieruchomości z pierwszeństwem zaspokojenia, następnie właściciel wziął kilka różnych pożyczek, które też zostały zabezpieczone hipotecznie, to według dzisiejszego stanu prawnego nie ma on możliwości „zamiany” tego pierwszego, niekorzystnego kredytu na bardziej atrakcyjnie oprocentowany czy rozłożony w czasie. Powodem jest brak możliwości zaoferowania bankowi, który taki kredyt mógłby udzielić, innego niż ostatnie miejsce (co do kolejności zabezpieczenia hipoteką). A w praktyce żaden bank, który gotowy jest udzielić kredytu czy pożyczki hipotecznej, nie zdecyduje się na zabezpieczenie w dalszej kolejności zaspokojenia, jeśli nie będzie mógł mieć pewności, że skutecznie wyegzekwuje swoją wierzytelność przy założeniu wymuszonej sprzedaży nieruchomości. W dzisiejszym stanie prawnym [...]