Abstrakt
Rozliczenia pomiędzy wspólnotą mieszkaniową a jej członkami (właścicielami lokali) w zakresie dostaw mediów były przedmiotem kontrowersji od kilku lat. Przy czym zastosowanie czasu przeszłego jest jak najbardziej na miejscu, gdyż ostatnie miesiące przyniosły ostateczną zmianę interpretacji VATU przez organy podatkowe, co z kolei wymusza zmianę dotychczasowej praktyki ich stosowania przez wspólnoty mieszkaniowe. Problem dotyczy wspólnot mieszkaniowych w rozumieniu ustawy z 24.6.1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.; dalej WłLokU), których członkowie dokonują wpłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej płatności za media dostarczane do ich lokali mieszkalnych i użytkowych.
Z reguły płatności te dokonywane są w formie zaliczek rozliczanych na koniec każdego roku, z uwzględnieniem faktycznego stanu zużycia i kosztu dostarczonych mediów ustalonych na podstawie faktur wystawionych przez ich dostawców. W takich przypadkach stroną umów z dostawcami mediów jest wspólnota mieszkaniowa, a nie poszczególni właściciele lokali. Obecnie nie ma już żadnych wątpliwości, iż wspólnota mieszkaniowa, obciążając właścicieli lokali kosztami zakupionych uprzednio w tym celu, towarów i usług, związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali, działa jako podatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.; dalej VATU), świadczy na rzecz swoich członków usługi, w rozumieniu art. 8 ust. 1 VATU, wpłacane przez właścicieli lokali zaliczki za media stanowią dla wspólnoty mieszkaniowej obrót, o którym mowa w art. 29 ust. 1 oraz art. 30 ust. 3 VATU. W praktyce dla wspólnoty mieszkaniowej zmiana interpretacji przepisów VATU oznacza dodatkowe obowiązki ewidencyjne związane z wykazywaniem sprzedażą podlegającej podatkowi VAT. Z drugiej jednak strony może to być ważna informacja dla właścicieli lokali użytkowych w takich wspólnotach. Dotychczasowa praktyka stosowania przepisów VAT powodowała, iż nie otrzymywali oni od wspólnoty mieszkaniowej faktur albo gdy faktury już otrzymywali, to musieli się liczyć z dużym prawdopodobieństwem zakwestionowania przez organy podatkowe wskazanego w nich podatku naliczonego. Obecnie sytuacja jest jasna, wspólnoty mieszkaniowe mogą wystawiać faktury, a właściciele lokali użytkowych mogą odliczać wskazany w nich podatek VAT na zasadach ogólnych.
Stare stanowisko organów podatkowych
Jeszcze na początku roku obowiązujące było stanowisko organów podatkowych, którego przykładem może być interpretacja indywidualna z 15.9.2009 r. (IPPP1/443-704/09-3/AP), w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, stwierdził, iż „nabywcą mediów od zewnętrznych dostawców jest wspólnota, w skład której – z mocy ustawy o własności lokali – wchodzą poszczególni właściciele lokali mieszczących się w danej nieruchomości. Wspólnota, czyli jej członkowie, nie dokonują dostawy w rozumieniu tej ustawy na rzecz samych siebie (również, jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali, a nie części wspólnej) poprzez zapłatę zaliczek z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali. Wspólnota dostarczając media swoim członkom, nie dokonuje odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, nie wykonuje bowiem usług dla podmiotów spoza wspólnoty, lecz dla samej siebie – jest to tzw. zużycie wewnętrzne członków wspólnoty. W świetle powyższego, czynność pokrycia przez członków wspólnoty kosztów zarządu nieruchomością wspólną i kosztów związanych z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali nie jest usługą w rozumieniu klasyfikacji statystycznych, nie stanowi tym samym obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. (…) Reasumując, w zakresie pokrycia kosztów utrzymania nieruchomości w części dotyczącej wyodrębnionych lokali użytkowych i mieszkalnych, jak również w części związanej z nieruchomością wspólną, wnioskodawca nie może wystawiać faktur VAT na rzecz członków wspólnoty”.
Stanowisko sądów administracyjnych
W konsekwencji skarg składanych przez podatników na wydawane przez organy podatkowe interpretacje podatkowe problematyka opodatkowania czynności pomiędzy wspólnotami mieszkaniowymi a jej członkami stała się przedmiotem szeregu orzeczeń sądów administracyjnych. Należy tu wskazać [...]