Abstrakt
Jesteśmy świadkami dużego kryzysu projektów inwestycyjnych realizowanych w oparciu o prawo zamówień publicznych. Zdecydowana większość projektów nie jest realizowana terminowo, a z wielu z nich główni wykonawcy w trakcie trwania prac się wycofują, co rodzi potrzebę ponownego prowadzenia postępowania przetargowego. Powstaje zatem pytanie – jaka jest tego przyczyna.
Proces inwestycyjny to kosztowny i złożony proces przygotowania i realizacji inwestycji budowlanej składający się z fazy projektowania, realizacji oraz odbioru wybudowanego dzieła lub obiektu. W ramach organizacji procesu inwestycyjnego kluczowym elementem jest zawarcie umowy o roboty budowlane, której głównym przedmiotem świadczenia jest wykonanie prac budowlanych lub wybudowanie zamówionego przez inwestora obiektu. Co do zasady charakter umowy o roboty budowlane należy oceniać w kontekście przepisów Kodeksu cywilnego (KC) oraz ustawy z 7.1.1994 r. – prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.; dalej PrBudU). Jednakże, praktyka ostatnich lat pokazała, iż ocena umowy o roboty budowlane w całkowitym oderwaniu od innych gałęzi prawa może generować niepożądane konsekwencje z punktu widzenia stron zawierających umowę.
Pakiet ustaw rodzących kolizję w prawie polskim w trakcie realizacji procesu inwestycyjnego
W związku z realizacją ogromnych inwestycji budowlanych związanych z zaangażowaniem znacznego kapitału i środków inwestor chce mieć pewność, co do tego, iż proces inwestycyjny pod kątem prawnym będzie przebiegał w sposób sprawny, skuteczny i nie zostanie zakłócony jakimikolwiek czynnikami trzecimi. Istotnym punktem wyjścia jest określenie pakietu regulacji prawnych mogących mieć znaczenie w procesie inwestycyjnym – począwszy od negocjacji stron danego projektu (uwzględniające uwarunkowania prawa cywilnego, prawa publicznego i innych dziedzin), poprzez zawarcie umowy o roboty budowlane, aż do uzyskania niezbędnych pozwoleń i decyzji o charakterze administracyjnoprawnym rezultatem, których jest rozpoczęcie i finalne ukończenie całej inwestycji.
Dzięki wnikliwej analizie obowiązujących przepisów prawnych można w sposób precyzyjny wyróżnić następujące źródła prawa będące podstawą i mające istotny wpływ na rozwiązania dotyczące procesu inwestycyjnego, a są nimi:
– regulacje ustawy – Kodeks cywilny,
– regulacje ustawy – Prawo budowlane,
– regulacje ustawy – Prawa zamówień publicznych,
– regulacje ustawy o finansach publicznych.
Istotne znaczenie mają także warunki kontraktowe dla robót inżynieryjno-budowlanych (np. FIDIC lub VOB) niejednokrotnie stosowane przez uczestników szeroko rozumianego procesu inwestycyjnego. Artykuł ten ma na celu sygnalizację złożoności i wielowątkowości zagadnień związanych z kompleksową realizacją procesu inwestycyjnego.
Umowa o roboty budowlane – prawo prywatne
Przedmiot umowy o roboty budowlane to przede wszystkim opis prac budowlanych oraz technologii ich wykonania i materiałów, które mają być użyte przez wykonawcę w uzgodnionym przez strony czasie w zamian za umówione wynagrodzenie. W razie wątpliwości poczytuje się, że wykonawca podjął się wszystkich robót objętych projektem stanowiącym część składową umowy o roboty budowlane. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 17.5.2000 r. (I CKN 728/98) art. 649 KC wprowadza domniemane rozszerzenie obowiązków wykonawcy. Z tego względu w interesie stron jest takie sformułowanie umowy, aby żadnych wątpliwości nie było. Z reguły, zakres umowy strony precyzują w jej załącznikach, odsyłając do nich (np. do dokumentacji projektowej sporządzonej w celu uzyskania pozwolenia na budowę). Niemniej samo odesłanie nie wystarczy i [...]