Abstrakt
Zgodnie z art. 29 ust. 5 VATU w przypadku dostawy budynków, budowli lub ich części trwale związanych z gruntem z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. W efekcie zastosowania ww. przepisu stawka VAT lub zwolnienie od podatku sprzedaży całej nieruchomości zależy od stawki lub zwolnienia dostawy znajdującego się na tym gruncie budynku czy budowli lub ich części.
Co do zasady podatnik, aby stwierdzić, czy dostawa danej nieruchomości będzie opodatkowana (stawką podstawową ewentualnie preferencyjną) czy też będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT najpierw ustala, czy znajdują się na niej budynki (budowle) trwale związane z gruntem. Ich istnienie i rodzaj determinują zasady opodatkowania gruntu, na którym się znajdują.
W przypadku niektórych transakcji zasada ta nie znajdzie jednak zastosowania. Pomimo iż na gruncie będą znajdowały się budynki lub budowle, to dla dostawy znajdą zastosowanie zasady opodatkowania właściwe dla dostawy gruntu niezabudowanego. Należy bowiem zwrócić uwagę, iż wyrażona w art. 29 ust. 5 VATU zasada uzależniająca sposób opodatkowania gruntu od znajdujących się na nim budynków lub budowli dotyczy wyłącznie sytuacji, w których w wyniku transakcji dochodzi od dostawy znajdujących się na tym gruncie budynków. Zatem nie jest wystarczająca przesłanką zastosowania ww. przepisu fakt, iż na gruncie znajdują się budynki – muszą ona być również przedmiotem dostawy w rozumieniu art. 7 ust. 1 VATU. Jeżeli wskazana powyżej przesłanka nie zostanie spełniona, to przepis art. 29 ust. 5 VATU nie będzie mógł znaleźć zastosowania.
W praktyce obrotu nieruchomości przypadki, w których art. 29 ust. 5 VATU nie znajdzie zastosowania, dotyczyć będą stanów faktycznych, w których transakcja dotyczy dostawy gruntu na rzecz dzierżawcy, który wybudował na tym gruncie budynek, dostawy gruntu wraz znajdującymi się na nim obiektami wchodzącymi w skład przedsiębiorstwa świadczących za ich pomocą usługi taki jak dostarczenie gazu, prądu czy wody oraz niektórych przypadków, w których przedmiotem jest grunt z znajdującym się na nim budynkiem przeznaczonym do rozbiórki.
Dostawa budynku na rzecz dzierżawcy
Ze specyficzną sytuacją będziemy mieli do czynienia, w przypadku gdy transakcja będzie dokonywana na rzecz dotychczasowego dzierżawcy gruntu, który wzniósł na tym gruncie budynki. Co prawda przepisy prawa cywilnego nie pozostawiają wątpliwości, iż w każdym przypadku, w którym dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości w wyniku umowy zawartej pomiędzy właścicielem gruntu a jej dzierżawcą, to znajdujący się na ww. nieruchomości budynek lub budowla, bez względu na to przez kogo zostały wybudowane, będą stanowił przedmiot sprzedaży. Co do zasady bowiem zgodnie z przepisami prawa cywilnego (art. 48 KC) budynek trwale związany z gruntem stanowi część składową gruntu i nie może być przedmiotem odrębnego obrotu. Jednak organy podatkowe podkreślają, iż we wskazanych powyżej stanach faktycznych pierwszeństwo przed regulacjami prawa cywilnego mają przepisy prawa podatkowego, a z regulacji przepisów VATU wynika, iż przeniesienie na dotychczasowego dzierżawcę prawa własności wybudowanego przez niego budynku nie stanowi [...]