Abstrakt

Do 15.11.2008 r. kwestie dotyczące przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach regulowały przepisy Tytułu I Działu VI ustawy z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.; dalej OchrŚrodU). Tytuł I Dział V i VI OchrŚrodU zostały jednakże uchylone z dniem 15.11.2008 r. Od tego dnia ww. kwestie regulują przepisy ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.; dalej UdostInfŚrodOcenU).

Naruszenie nr 2006/2281

Unormowanie na nowo zasad przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest w głównej mierze konsekwencją negatywnej oceny niektórych rozwiązań zawartych w OchrŚrodU wyrażonej przez Komisję Europejską (KE). KE uznała, że przyjęty w OchrŚrodU model oceny skutków oddziaływania przedsięwzięć na środowisko narusza regulacje dyrektywy Rady 85/337/EWG z 27.6.1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko¹ (dalej Dyrektywa). KE skierowała do władz Rzeczpospolitej Polskiej uzasadnioną opinię z 29.6.2007 r., precyzującą tzw. Naruszenie nr 2006/2281. Brak prawidłowej transpozycji² Dyrektywy do polskiego ustawodawstwa mógł m.in. powodować odmowne rozstrzyganie wniosków o pomoc finansową z funduszy wspólnotowych.

KE podniosła zarzut, że polskie rozwiązania prawne dotyczące procedury uzyskiwania zgody organów administracyjnych na prowadzenie inwestycji budowlanych nie są zgodne z prawem wspólnotowym, ze względu na brak koherencji z przyjętym w Dyrektywie (art. 1 ust. 2 Dyrektywy) pojęciem „zezwolenia na inwestycję” (które oznacza decyzję władzy lub władz, na podstawie której wykonawca otrzymuje prawo do wykonania przedsięwzięcia). Jak podkreślała KE, powołując się w tym względzie na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości³, wywiedziony z Dyrektywy termin „zezwolenie na inwestycję” jest pojęciem wspólnotowym i dlatego powinno się mu nadać na obszarze całej Wspólnoty niezależną i jednolitą wykładnię. Zdaniem KE, polskie ustawodawstwo nie zawiera definicji „zezwolenia na inwestycję”, co ogranicza zakres stosowania na gruncie polskim rozwiązań przyjętych w Dyrektywie. KE nie podzieliła przy tym argumentacji strony polskiej, która podnosiła, że odpowiednikiem „zezwolenia na inwestycję” może być decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach według OchrŚrodU. Polska argumentowała, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach może być traktowana jako „zezwolenie na inwestycję”, ponieważ jest ona niezbędnym warunkiem realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko. Jednak zdaniem KE, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie upoważnia inwestora do przystąpienia do realizacji inwestycji. Według zasadniczo słusznego stanowiska KE takim upoważnieniem jest jedynie decyzja o pozwoleniu na budowę wynikająca z ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.; dalej PrBudU). Ponadto, jak podkreśliła KE zarówno decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, jak i decyzja o pozwoleniu na budowę stanowią część postępowania w sprawie zezwolenia na inwestycję, co uzasadnia pogląd, że procedura uzyskiwania zezwolenia na inwestycję ma w polskim ustawodawstwie charakter wielostopniowy.

KE zwróciła również uwagę, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach określa wymogi dotyczące oceny oddziaływania danego przedsięwzięcia na środowisko konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym. Ponieważ jednak zdaniem KE w większości przypadków projekt budowlany sporządzany jest już po wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, pewne elementy tego projektu nie będą podlegały ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przygotowywanej na etapie uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Skoro więc rozwiązania przewidziane w projekcie budowlanym, a wywierające istotny wpływ na środowisko są często dokonywane na późniejszym etapie postępowania w sprawie wydania pozwolenia na budowę, powinna istnieć możliwość [...]