Abstrakt

Wygaśnięcie jest jednym z ustawowo uregulowanych przypadków, w których może ustać moc obowiązująca decyzji ostatecznej. Ustawa z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.: dalej PrBudU), wiąże wygaśnięcie pozwolenia na budowę z faktem niewykonywania budowy przez określony czas. I tak, stosownie do art. 37 ust. 1 PrBudU, decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 3 lata.

Powołany przepis nie rozstrzyga, czy wygaśnięcie decyzji o pozwoleniu na budowę następuje z mocy samego prawa czy wymaga dodatkowo wydania w tym przedmiocie decyzji deklaratoryjnej, która stwierdzałaby w sposób wiążący, że zaistniały określone art. 37 ust. 1 PrBudU przesłanki i związany z nimi skutek prawny w postaci utraty mocy obowiązującej pozwolenia. Pomimo tego w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że wygaśnięcie pozwolenia „wymaga wydania odrębnej decyzji, której celem jest potwierdzenie zaistnienia skutków prawnych wynikających z art. 37 ust. 1 PrBudU”¹. Jako formalnoprawną podstawę do wydania takiej decyzji wskazuje się w doktrynie art. 162 § 1 pkt 1 KPA², aczkolwiek nie jest to stanowisko jednolite³.

Pogląd o niedopuszczalności stwierdzania wygaśnięcia pozwolenia na budowę na podstawie art. 162 § 1 KPA, opiera się na tym, iż w świetle tego przepisu, stwierdzenie wygaśnięcia decyzji wymaga ziszczenia się przesłanki w postaci jej bezprzedmiotowości (z wyjątkiem przypadków, w których decyzja została wydana z zastrzeżeniem warunku). Wątpliwości budzi, czy określony art. 37 ust. 1 PrBudU upływ czasu może przesądzić o bezprzedmiotowości decyzji o pozwoleniu na budowę⁴.

W tym kontekście warto przywołać pogląd wyrażony w uchwale NSA w Warszawie z 23.6.1997 r. (opubl. ONSA Nr 4/1997, poz. 152), wydanej na gruncie ustawy z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w której sąd stwierdził, że „w ściśle określonych sytuacjach dopuszczalne, a nawet konieczne jest stwierdzenie wygaśnięcia decyzji, jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa, co może obejmować także taką sytuację, gdy stosunek administracyjnoprawny nawiązany na podstawie decyzji ustaje z tej przyczyny, iż nastąpiło zdarzenie, z którym przepis prawny wiąże wygaśnięcie tego stosunku”. W świetle tego poglądu, na gruncie analizowanej regulacji można by przyjąć, że samo ziszczenie się przesłanek z art. 37 ust. 1 PrBudU, który to przepis jest przepisem nakazującym stwierdzenie wygaśnięcia decyzji w rozumieniu art. 162 § 1 pkt 1 KPA przesądza o bezprzedmiotowości pozwolenia na budowę.. W konsekwencji za formalnoprawną podstawę wydania decyzji w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia pozwolenia na budowę można by przyjąć art. 162 § 1 pkt 1 KPA.

Przesłanki stwierdzenia wygaśnięcia pozwolenia na budowę

Obecne brzmienie art. 37 ust. 1 PrBudU ustalone zostało nowelizacją z 26.6.2008 r. (Dz.U. Nr 145, poz. 914), która wydłużyła termin, po jakim pozwolenia na budowę wygasają z dwóch do trzech lat. Stosownie do art. 2 ww. ustawy nowelizującej, do spraw wszczętych i niezakończonych do dnia jej wejścia w życie należy stosować zmienione przepisy. Wydaje się, iż przepis ten nie tylko że przesądza o konieczności stosowania 3-letniego terminu do oceny ważności pozwoleń, w stosunku do których w dniu wejścia w życie nowelizacji toczyło się postępowanie o stwierdzenie wygaśnięcia, ale także przywróciło ważność tym pozwoleniom, które wygasły pod rządami dotychczasowej ustawy, a co do których, w momencie wejścia w życie nowelizacji, takiego postępowania jeszcze nie wszczęto⁵.

Termin, po którego upływie pozwolenie na budowę wygasa, jest [...]