Abstrakt

Zasady odpowiedzialności cywilnoprawnej osób prowadzących hotele za rzeczy do nich wnoszone przez gości, m.in. w związku z realizacją usług turystycznych, regulują art. 846 i nast. KC, zmienione częściowo ustawą z 24.7.1998 r. (Dz.U. Nr 117, poz. 758), nowelizująca Kodeks cywilny w powyższym zakresie.

Przedmiotowa zmiana, sprowadzająca się głównie do przeredagowania dwóch przepisów (art. 846 i 849 KC), wymaga omówienia w dwóch kwestiach, istotnych z praktycznego punktu widzenia: przesłanek ponoszenia „hotelowej” odpowiedzialności oraz jej zasad i zakresu.

Przesłanki odpowiedzialności za rzeczy gości hotelowych

Aby można było uruchomić szczególną odpowiedzialność kodeksową osób utrzymujących zarobkowo hotele, spełnione muszą być dwie przesłanki, decydujące o zaistnieniu niezbędnego w rozpatrywanym przypadku stanu faktycznego:

1. usługa musi być świadczona przez hotel lub inny podobny zakład oraz

2. należąca do gościa hotelowego rzecz, która uległa utracie lub odpowiednio uszkodzeniu, musi mieć status tzw. rzeczy wniesionej.

Jeżeli chodzi o rodzaj wchodzących tutaj w grę zakładów, to omawiana nowelizacja nie wnosi w tym przedmiocie żadnych modyfikacji. Problemem pozostaje jednak ustalenie, co kryje się pod pojęciem „hotelu lub podobnego zakładu”.

Znacznie łatwiej sprecyzować określenie hotelu. Pomocna okazuje się w tym zakresie zwłaszcza ustawa z 29.8.1997 r. o usługach turystycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268 ze zm.; dalej UsłTurystU), która jako hotele traktuje obiekty posiadające co najmniej dziesięć pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów (art. 36 pkt 1 UsłTurystU).

Duże trudności interpretacyjne powstają już natomiast przy próbie dookreślenia ogólnikowego pojęcia „podobnych do hoteli zakładów”. Wątpliwym było utożsamianie ich z kategorią innych poza hotelami obiektów hotelarskich, wyszczególnionych przez UsłTurystU, spośród których za podobne do właściwych hoteli w wąskim rozumieniu tego słowa uznać można przede wszystkim motele i pensjonaty (art. 36 pkt 2 i pkt 3 UsłTurystU). Nieuzasadnionym byłoby natomiast stosowanie szczególnego reżimu odpowiedzialności kodeksowej np. do osób prowadzących pola biwakowe, za które uważa się obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, które mieszczą się w ustawowym wyliczeniu rodzajów obiektów hotelarskich (art. 36 pkt 8 UsłTurystU).

Pomocne dla ustalenia zakresu pojęciowego „podobnych do hoteli zakładów” może poza tym okazać się orzecznictwo sądowe. I tak np. zdaniem Sądu Najwyższego za zakłady takie mogą być uważane „profilaktyczne zakłady służby zdrowia”, których najbardziej charakterystycznym przykładem są zaliczane do zakładów opieki zdrowotnej (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z 30.8.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej – tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) oraz sanatoria (uchwała SN z 28.3.1974 r., III CZP 13/74).

Podkreślenia wymaga poza tym zmiana w zakresie sposobu rozumienia podstawowego dla „hotelowego” reżimu odpowiedzialności pojęcia „rzeczy wniesionej”. Ustawa nowelizująca KC dokonała zmodyfikowania definicji tego określenia w trojakim kontekście:

– przestrzennym,

– czasowym,

– przedmiotowym.

Otóż po pierwsze ustawodawca wyraźnie stanowi, iż [...]