Nieruchomości

nr 4/2010

Podatek od nieruchomości – placówki oświatowe (Pytania od Czytelników)

Zbigniew Olech
radca prawny, Katedra Prawa i Gospodarki Nieruchomościami Akademia Rolnicza w Szczecinie.
Tomasz Podleśny
radca prawny - Kancelaria Prawnicza Skotarczak Dąbrowski Olech s.c. w Szczecinie
Abstrakt

Jakie są przesłanki opodatkowania podatkiem od nieruchomości placówki oświatowej prowadzonej w formie jednostki budżetowej gminy w związku z prowadzeniem przez placówkę działalności innej niż oświatowa?

Szkoły prowadzone w formie jednostek budżetowych należy zaliczyć do podatników będących jednostkami nieposiadającymi osobowości prawnej. Ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.; dalej PLokU) nie definiuje tego typu jednostek. Przyznanie jednak takim jednostkom podmiotowości podatkowoprawnej w PLokU wskazuje na to, że ustawodawca dopuszcza możliwość nabycia przez nie określonego tytułu do władania nieruchomością, a to z kolei świadczy, że mają one samodzielną zdolność do podejmowania działań prawnych, w wyniku których są objęte obowiązkiem płacenia podatku od nieruchomości.

Podkreślić należy, że jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej nie tworzą jednolitej grupy podmiotów o zbliżonej strukturze organizacyjno-prawnej. Z reguły są to jednak jednostki i zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, których funkcjonowanie uregulowane jest w ustawie o finansach publicznych. W uchwale z 14.10.1994 r. (III CZP 16/94) Sąd Najwyższy wskazał, iż „w sprawach o roszczenia związane z działalnością państwowych jednostek organizacyjnych powołanych na podstawie ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. Nr 101, poz. 444) stroną jest Skarb Państwa, także w postępowaniu przed sądem gospodarczym”. Tożsamą z ww. uchwałą wykładnię należy zastosować do jednostek budżetowych powołanych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jednostka taka jest reprezentantem interesów gminy. Każda czynność prawna takiej jednostki jest więc bezpośrednio czynnością dokonaną w imieniu i na rzecz gminy. Jednostki budżetowe nie mogą być więc podmiotem prawa własności nieruchomości albo obiektu budowlanego nie związanego trwale z gruntem. Prawo własności w takim wypadku przysługuje każdorazowo jednostce samorządu terytorialnego. Jednostki budżetowe nie mogą być również podmiotami prawa użytkowania wieczystego, gdyż zgodnie z art. 232 KC prawo takie może zostać ustanowione wyłącznie na rzecz osoby fizycznej lub prawnej.

Pojawia się więc pytanie, kiedy jednostce budżetowej, która nie może być właścicielem czy wieczystym użytkownikiem nieruchomości, przysługuje przymiot podatnika podatku od nieruchomości? Jedyną konstrukcją prawną, która uzasadnia przyznanie podmiotowości podatkowej w tym zakresie jest [...]


Na terenie placówki oświatowej – gimnazjum zawarte zostały umowy dzierżawy, których przedmiotem jest prowadzenie działalności gospodarczej. Czy nieruchomości i pomieszczenia z zasobu szkoły, przeznaczone na taką działalność, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości?

Przez grunty i budynki związane z prowadzoną działalnością należy rozumieć budynek znajdujący się w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych. Budynek nie jest związany z prowadzeniem działalności gospodarczej również wtedy, gdy nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych.

Wskazać należy, że podstawą do opodatkowania wyższą stawka podatku od nieruchomości jest sam fakt bycia przedsiębiorcą i posiadania gruntu budynku lub budowli, za wyjątkiem gruntów związanych z budynkami mieszkalnymi, gruntów nad jeziorami, zajętymi na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrownie wodne, gruntów, które nie są i jednocześnie nie mogą być przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej ze względów technicznych.

W powyższym zakresie również orzecznictwo potwierdza, że zasadniczo sam fakt posiadania lokalu [...]