Abstrakt

Istotnym problemem zarówno dla praktyki, jak i teorii jest ustalenie charakteru prawnego opinii biegłego sądowego w świetle przepisów prawa autorskiego. Celem niniejszego artykułu jest skoncentrowanie uwagi na opiniach wydawanych na polecenie sądu i innych organów procesowych przez przedstawicieli rynku nieruchomości, zwłaszcza rzeczoznawców majątkowych i zarządców nieruchomości.

W myśl przepisu art. 1 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.; dalej PrAutU), przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Semantyczne rozumienie wyrazu „twórczość” może odnosić się do samego procesu tworzenia, jak również do rezultatów powstałych podczas tego procesu. W doktrynie prawnej¹ przyjmuje się, iż przez „twórczość” należy rozumieć stwarzanie, kreowanie nowych wartości, w konsekwencji czego na dziele musi zostać wyciśnięte „piętno osobowości autora”², a im jest ono silniejsze, tym cenniejszy utwór i prostsza jest ocena czy podlega on ochronie. Stąd też przyjąć należy, iż „utworem” jest samodzielnie wytworzony „byt niematerialny” o indywidualnym charakterze. Zatem cytowany powyżej przepis odwołuje się do cechy nowości (to co zostało wytworzone nie było wcześniej znane w takiej postaci), oraz oryginalności rozumianej jako wzbogacenie przez twórcę istniejącego stanu rzeczy nowymi elementami.³

W świetle przytoczonej definicji powszechnie uważa się, iż utwór powinien łączyć w sobie kumulatywnie następujące cechy:

− powinien być rezultatem pracy człowieka,

− powinien być oryginalny,

− powinien posiadać indywidualny charakter.⁴

Opinia biegłego sądowego jako utwór o oryginalnym i indywidualnym charakterze

O ile pierwsza z wyżej wymienionych przesłanek nie wymaga komentarza, o tyle szczególnej analizy wymaga cecha oryginalności i indywidualnego charakteru opinii sporządzanych przez biegłych sądowych reprezentujących rynek nieruchomości. Rozważania w omawianym zakresie utrudnia powiązanie twórczego charakteru dzieła ze sferą ustaleń faktycznych, stanowiących następnie podstawę zastosowania prawa, a nie zaś odnoszenie tego charakteru do zarzutów objętych prawem materialnym.⁵ Nie jest zatem uzasadnione domniemanie, zgodnie z którym [...]