Abstrakt

Do niedawna art. 823 KC w § 1 zawierał szczególną regulację skutków przejścia na inną osobę własności ubezpieczonej nieruchomości. W obecnie obowiązującym brzmieniu przepis powyższy wyraźnie do nieruchomości się już nie odnosi. Zmiana w powyższym zakresie nastąpiła 10.8.2007 r., w związku z wejściem w tej dacie w życie ustawy z 13.4.2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 82, poz. 557). Powstaje wobec tego pytanie – jak w aktualnym stanie prawnym przedstawia się kwestia zbywania ubezpieczonych nieruchomości, jeżeli chodzi o skutki takiego zbycia na losy umowy ubezpieczenia oraz wynikające z niej prawa i obowiązki.

Art. 823 KC nadal dotyczy nieruchomości

Wbrew pozorom, mimo że art. 823 KC nie wymienia z nazwy nieruchomości, jest on nadal istotny dla obrotu nieruchomościami. W poprzednim brzmieniu, obowiązującym przed 10.8.2007 r., art. 823 KC różnicował skutki przejścia na inną osobę ubezpieczonej rzeczy, inaczej kształtując te skutki w zależności od tego, czy ubezpieczona rzecz była nieruchomością (§ 1), czy też rzeczą ruchomą (§ 2).

Zgodnie z poprzednim brzmieniem art. 823 § 1 KC przejście na inną osobę po zawarciu umowy ubezpieczenia własności ubezpieczonej nieruchomości powodowała, że prawa i obowiązki wynikające z tej umowy przechodziły na nowego właściciela, z tym że zarówno zakład ubezpieczeń, jak i nowy właściciel mogli wypowiedzieć umowę ubezpieczenia na zasadach określonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia, a dawny i nowy właściciel ponosi solidarną odpowiedzialność za zapłatę składki przypadającej za czas do chwili otrzymania przez zakład ubezpieczeń wiadomości o zmianie właściciela.

W aktualnym brzmieniu § 1 art. 823 KC mowa jest ogólnie o zbyciu przedmiotu ubezpieczenia. Taka ogólna formuła powyższego przepisu powoduje, że dotyczy on każdego podlegającego zbyciu przedmiotu ubezpieczenia, a więc także sytuacji, gdy jest nim nieruchomość. W związku z tym dla obrotu nieruchomościami w obecnym stanie prawnym znaczenie ma cały art. 823 KC, czyli nie tylko jego § 1, ale także pozostałe, dalsze paragrafy tego artykułu (§ 2–4), sformułowane na zasadzie uzupełniających unormowań, w których § 1 wyraźnie został powołany (wyjątkowo § 4 reguluje przedmiotowe wyłączenie zastosowania § 1–3 art. 823 KC).

Fakultatywne przeniesienie zamiast obligatoryjnego przejścia

Art. 823 § 1 KC w poprzednim brzmieniu przewidywał mechanizm automatycznego przechodzenia praw i obowiązków wynikających z umowy ubezpieczenia nieruchomości wskutek przejścia własności ubezpieczonej nieruchomości na inną osobę. Do przejścia ubezpieczeniowych praw i obowiązków dochodziło zatem przed 10.8.2007 r. na podstawie powyższego przepisu ustawy w sposób bezwzględny, bez możliwości odmiennego regulowania tej kwestii przez zainteresowane podmioty. Zakład ubezpieczeń i nowy właściciel ubezpieczonej nieruchomości mogli natomiast nadal obowiązującą umowę ubezpieczenia wypowiedzieć.

Obecnie przeniesienia praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia nieruchomości, w związku z jej zbyciem, jest [...]