Abstrakt

W obowiązującej obecnie ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, określenie lokalizacji inwestycji celu publicznego, a zatem i drogi publicznej, nie wymaga sporządzenia planu miejscowego, skoro w przypadku jego braku ustalenie to może być dokonane w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, która jest wystarczającym źródłem planistycznym dla dokonania wywłaszczenia odrębną decyzją o wywłaszczeniu w rozumieniu art. 112 ust. 2 GospNierU.

Kryteria nacjonalizacji działek wydzielanych w podziale nieruchomości pod drogi

Zgodnie z art. 98 ust. 1 GospNierU, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne.

Z powyższego wynika zatem, iż zasadniczymi kryteriami dokonania nacjonalizacji działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne są:

1. przeznaczenie pod drogę publiczną,

2. wydzielenie w granicach przeznaczenia pod drogę publiczną,

3. dokonanie podziału nieruchomości na wniosek jej właściciela,

4. uzyskanie waloru ostateczności przez decyzję o zatwierdzeniu podziału lub waloru prawomocności przez orzeczenie sądowe.

Przeznaczenie pod drogę publiczną

Ustawowe sformułowanie wydzielania działek gruntu pod drogi publiczne w ramach podziału nieruchomości sugeruje, iż dotyczy to tej części terenu, która jest już zajęta pod drogi publiczne. Taki wniosek mógłby wynikać z analizy przepisów ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.; dalej DrogiPubU). Nie ulega bowiem wątpliwości, iż skoro w GospNierU ustawodawca nie zdefiniował pojęcia drogi publicznej, to definicji tego pojęcia należy poszukiwać w DrogiPubU, ponieważ to właśnie w tej ustawie zawarta jest definicja tego pojęcia. Według zaś art. 1 w zw. z art. 4 pkt 2 DrogiPubU drogą publiczną jest droga, jako budowla (wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym) zaliczona do jednej z ustawowo określonych kategorii dróg publicznych o powszechnym dostępie możliwym do ograniczenia tylko w sposób mający podstawę w przepisach obowiązującego prawa. Pojęcie drogi publicznej, użyte w art. 1 DrogiPubU, należy bowiem odnieść do ustawowej definicji pojęcia drogi zawartej w art. 4 pkt 2 DrogiPubU.

Jeżeli jednak podział nieruchomości służy ewidencyjnemu wyodrębnieniu działek gruntu o takich parametrach przestrzenno-użytkowych, które pozwalają na ich samodzielne zagospodarowanie, w przypadku gdy działki te staną się odrębnymi nieruchomościami, to trudno zakładać, aby wydzielanie działek pod drogi publiczne miało być rozumiane jako wydzielanie działek gruntu dla istniejących już dróg publicznych. Droga publiczna, w swojej ustawowej definicji określonej przepisami DrogiPubU, na którą to definicję składają się treści normatywne wymienione w art. 1, art. 2, art. 2a i art. 4 pkt 2 – co do zasady – musi być już ewidencyjnie wyodrębniona. Z tego też względu wydzielanie działek gruntu pod drogi publiczne w rozumieniu art. 98 ust. 1 GospNierU należy odnieść nie tyle do istniejących już dróg publicznych, co do terenów, na których dopiero planowane jest wybudowanie dróg publicznych.

Planowanie wybudowania drogi publicznej znajduje swój wymiar przede wszystkim w [...]