Abstrakt
Sprzedaż gruntów dokonywana w ramach działalności handlowej podlega podatkowi VAT, jednak w niektórych sytuacjach można skorzystać ze zwolnienia od podatku. Zależy ono od przeznaczenia poszczególnych działek na konkretne cele budowlane. Do napisania artykułu skłonił mnie wyrok WSA w Bydgoszczy z maja 2009 r., w którym sędziowie opowiedzieli się za decydującą rolą studium zagospodarowania przestrzennego przy stosowaniu zwolnieniu od VAT.
Zakres zwolnienia
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 VATU zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Ustalając zakres zwolnienia, należy przede wszystkim ustalić zakres pojęcia „teren”. Ponieważ nie zostało ono zdefiniowane w ustawie o VAT, należy wyjaśnić w szczególności, czy jest ono tożsame z „gruntem” lub „towarem”. Towarem, zgodnie z art. 2 pkt 6 VATU są grunty, natomiast dostawą towaru – w myśl art. 7 ust. 1 pkt 7 VATU – jest ustanowienie i zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntów.Jednak zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 nie obejmuje dostawy „towarów” lub „gruntów”, lecz dostawę „terenów”. Jak zauważono, „tereny” nie zostały zdefiniowane na potrzeby ustawy o VAT. Definiuje je natomiast ustawa z 27.3.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717). Jak wynika z jej art. 1, pojęcie „terenu” obejmuje zarówno tereny objęte prawem własności, jak i tereny objęte użytkowaniem wieczystym. Terenem są wszystkie grunty bez względu na formę prawną władania nimi.Ponieważ w art. 43 ust. 1 pkt 9 VATU występuje pojęcie „terenów”, należy do nich zaliczyć wszelkie grunty. Jednak ustalenie zakresu zwolnienia komplikuje fakt, że objęto nim „dostawę” terenów. Jeżeli uznać, że pojęcie to jest tożsame z pojęciem „dostawy towarów”, to zwolnieniem objęta jest:1. sprzedaż i zamiana prawa własności nieruchomości gruntowej,2. sprzedaż i zamiana prawa użytkowania wieczystego oraz3. ustanowienie tego prawa.Niestety, obok zwolnienia ustawowego występuje osobne zwolnienie określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z 28.11.2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. W § 13 ust. 1 pkt 4 zwalnia się zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntów przeznaczonych na cele rolnicze1. To zwolnienie ma zdecydowanie węższy zakres niż zwolnienie ustawowe obejmujące wszelkie grunty inne niż budowlane lub potencjalnie budowlane.Takie podwójne zwolnienie o zróżnicowanym zakresie może oznaczać, że „dostawa terenów” wymieniona w art. 43 ust. 1 pkt 9 VATU nie obejmuje ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntów ani sprzedaży (zamiany) tego prawa. Jeżeli zamiarem ustawodawcy było istotnie zwolnienie wyłącznie przeniesienie własności gruntu, powoduje to niezrozumiałe zróżnicowanie zasad opodatkowania zbycia własności gruntu niezabudowanego np. nieużytku i zbycia prawa użytkowania wieczystego gruntu będącego nieużytkiem. W tym ostatnim wypadku – gdyby kierować się treścią rozporządzenia – nie można zastosować zwolnienia od podatku. Nieużytki bowiem nie są przeznaczone na cele rolnicze.W mojej ocenie należy wówczas [...]