Abstrakt

Analiza przepisu art. 68 ustawy z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.; dalej GospNierU) za pomocą wykładni gramatycznej prowadzi do wniosku, iż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie jest lokalem mieszkalnym, a jedynie abstrakcyjnym prawem do takiego lokalu

Istota problemu

Analiza powyższych przepisów nasuwa wątpliwości – czy w przypadku zamiany wykupionego lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zaistnieje obowiązek zwrotu bonifikaty na rzecz jednostki samorządu terytorialnego? Dlatego też próba odpowiedzi na to pytanie wydaje się uzasadniona ze względu na częste występowanie w obrocie spółdzielczych praw do lokali.

Zgodnie z treścią wspomnianego w akapicie pierwszym przepisu, zamiana wykupionego lokalu mieszkalnego na inny lokal mieszkalny albo nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe wyłącza obowiązek zwrotu bonifikaty (obowiązek taki nie zaistnieje również w przypadku sprzedaży wykupionego lokalu, jeżeli środki uzyskane ze sprzedaży zostaną przeznaczone w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej na cele mieszkaniowe). W związku z powyższym należy odpowiedzieć na pytanie – czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest lokalem mieszkalnym bądź nieruchomością przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe w rozumieniu ustawy o gospodarce nieruchomościami (GospNierU).

Niewątpliwie odpowiedź na drugą część pytania jest negatywna. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, jednym z kilku wyraźnie określonych przez ustawę, których katalog jest zamknięty. W związku z tym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie jest nieruchomością przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe.

Jednakże odpowiedź na pierwszą część pytania nie jest tak oczywista, ponieważ nie jest do końca jasne, czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest w rozumieniu GospNierU lokalem mieszkalnym i w związku z tym jego nabycie (w drodze zamiany na wykupiony lokal komunalny – względnie przeznaczenie na jego zakup środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu komunalnego) nie spowoduje obowiązku zwrotu bonifikaty na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Niestety GospNierU nie zawiera definicji pojęcia „lokal”, w związku z czym należy posiłkować się definicją lokalu zawartą w ustawie o własności lokali z 1994 r. (WłLokU) oraz dokonać wykładni przepisów zgodnie z niżej wymienionymi zasadami wykładni przepisów prawa:

a) gramatyczną (dosłowną);

b) celowościową;

c) systemową oraz

d) tzw. racjonalnego ustawodawcy

Analiza zgodnie z zasadami wykładni gramatycznej

Wykładnia gramatyczna jest to podstawowy rodzaj wykładni przepisu prawnego. Zgodnie z wytycznymi tej wykładni tekst należy interpretować dosłownie zgodnie z jego brzmieniem. Analiza omawianego przepisu za pomocą wykładni gramatycznej prowadzi do wniosku, iż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nie jest lokalem mieszkalnym, a jedynie abstrakcyjnym prawem do takiego lokalu. Lokal mieszkalny nabywany od jednostek samorządu terytorialnego jest lokalem w rozumieniu WłLokU (art. 2), czyli [...]