Abstrakt
Majątek wprowadzony do ewidencji podatnika podlega amortyzacji. Roczny odpis stanowi koszt uzyskania przychodu. Każdy ma prawo dokonać wyboru jednej z kilku metod amortyzowania. Raz wybrana metoda obowiązuje aż do zakończenia amortyzacji.
Odpisy kosztowe
Generalnie amortyzowanie majątku podatnika zwiększa koszty podatkowe. Roczny odpis stanowi koszt uzyskania przychodu w danym roku. Warto jednak pamiętać, że art. 23 ust. 1 PDOFizU oraz art. 16 ust. 1 PDOPrU wyłączają niektóre odpisy z kosztów podatkowych. Oznacza to, że podatnik dokonuje odpisów amortyzacyjnych przez cały czas posiadania majątku, ale w niektórych wypadkach wartość tych odpisów nie stanowi kosztu podatkowego. Należą do nich:
1. odpisy z tytułu zużycia samochodów osobowych od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania,
2. odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych od tej części ich wartości, która została odliczona od podstawy opodatkowania albo zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie;
3. odpisy od majątku oddanego do nieodpłatnego używania, z wyjątkiem nieruchomości – za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania,
4. odpisy od majątku nabytego nieodpłatnie (w przypadku osób fizycznych – z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowizny), jeżeli przysporzenie z tytułu takiego nabycia nie zostało opodatkowane,
5. odpisy od majątku nabytego w formie wkładu niepieniężnego, od tej części ich wartości, która nie została przekazana na utworzenie lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej,
6. odpisy od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych wniesionych do spółki w postaci wkładu niepieniężnego, stanowiących równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how).
Mimo że ww. odpisy są wyłączone z kosztów podatkowych, ich kwoty zwiększają sumę odpisów, od której zależy długość dokonywania amortyzacji danego składnika majątku.
Rozpoczęcie amortyzacji
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku wprowadzono do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Podatnik musi to zrobić najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania. Jeżeli więc nieruchomość zostanie wprowadzona do majątku podatnika np. we wrześniu, to w październiku należy rozpocząć amortyzację.
Odpisów dokonuje się do końca tego miesiąca, w którym:
1. następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową,
2. postawiono je w stan likwidacji,
3. zbyto,
4. stwierdzono ich niedobór.
W niektórych wypadkach podatnik może wybrać okresy amortyzacji w sposób odmienny. Dotyczy to używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się wówczas tylko w okresie ich wykorzystywania. Nie ma to wpływu na wielkość odpisów. Jest ona taka sama jak w przypadku „całorocznej” amortyzacji.
Warto także pamiętać o szczególnym nakazie dokonania korekty rozliczeń w podatku dochodowym, w przypadku gdy podatnik – ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok – nie zaliczy rzeczy do swojego majątku trwałego, rozliczając wydatek na nabycie lub wytworzenie do kosztów podatkowych. Jeżeli jednak faktyczny okres używania rzeczy (prawa) przekroczy rok, musi on dokonać następującej korekty rozliczeń:
1. zaliczyć dany składnik do majątku trwałego, przyjmując go do ewidencji po upływie roku, w cenie nabycia albo koszcie wytworzenia,
2. zmniejszyć koszty uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia a kwotą hipotetycznych odpisów amortyzacyjnych, które byłyby stosowane, gdyby składnik majątku od razu został wprowadzony do ewidencji.
W takiej sytuacji podatnik rozpoczyna amortyzację „wstecz”, chociaż rzeczywista amortyzacja rozpoczyna się dopiero po wprowadzeniu majątku do ewidencji, ale z uwzględnieniem odpisów, przypadających na okres dotychczasowego używania (art. 16h ust. 1 pkt 4 PDOPrU). Poza tym należy wpłacić, w terminie do 20. dnia tego miesiąca, kwotę odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie, do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok. Naliczoną kwotę odsetek trzeba wykazać w zeznaniu rocznym; odsetki wynoszą 0,1% za każdy dzień.
Pomiędzy datą zawarcia umowy spółki a datą zarejestrowania jej w KRS upływa określony przedział czasu. Jeżeli kapitał tworzą wkłady rzeczowe, ich amortyzacja rozpoczyna się po ich wprowadzeniu do ewidencji majątku spółki w organizacji. Dla amortyzacji nie ma więc znaczenia, w jakiej fazie organizacyjnej znajduje się spółka kapitałowa.
Wybór metody. Zasada kontynuacji
Przed rozpoczęciem amortyzacji podatnik może dokonać wyboru metody amortyzacji dla poszczególnych środków trwałych (tzn. według stawek z wykazu, stawek podwyższonych, stawek obniżonych, stawek indywidualnych lub według metody degresywnej). Wybraną metodę musi stosować aż do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. Nie można więc w trakcie użytkowania zmienić zasad amortyzacji. Sądy administracyjne orzekają od kilku lat w taki właśnie sposób. Przykładowo [...]