Abstrakt
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego dokonana przed dwoma laty wyeliminowała tzw. eksmisję na bruk. Konieczne stało się dostarczenie lokatorowi pomieszczenia tymczasowego. Takie rozwiązanie wprowadziło kolejne utrudnienia po stronie właścicieli nieruchomości, prowadząc do wielu prawnych absurdów.
W lutym 2007 r. minęły dwa lata od nowelizacji art. 1046 KPC polegającej na zniesieniu tzw. eksmisji na bruk. W obecnym stanie prawnym wygrana sprawa sądowa o eksmisję może zakończyć się przyznaniem pozwanemu prawa do lokalu socjalnego dostarczanego przez gminę albo orzeczeniem eksmisji bez prawa do takiego lokalu. W drugiej sytuacji, zgodnie ze znowelizowanym art. 1046 § 4 KPC, komornik wykonujący wyrok eksmisyjny ma obowiązek wstrzymać postępowanie egzekucyjne do czasu zapewnienia dłużnikowi pomieszczenia tymczasowego o standardzie niższym wprawdzie niż lokal socjalny, jednak spełniającym minimalne wymogi określone w art. 1046 § 6 KPC i Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 26.1.2005 r. ustawowo (m.in. 5 m2 powierzchni mieszkalnej na osobę, naturalne oświetlenie, zaopatrzenie w wodę, możliwość ogrzewania etc.). U podstaw takiego rozwiązania legislacyjnego legły względy humanitarne. W uzasadnieniu rządowego projektu nowelizacji KPC podnoszono, że „dokonywanie eksmisji z lokalu mieszkalnego bez dania eksmitowanemu jakiegokolwiek pomieszczenia jest nieludzkie i z tej racji nie może być dopuszczone przez prawo”. Jednocześnie autorzy nowelizacji przyznawali, że „proponowane rozwiązanie nie usprawni egzekucji dotyczącej opróżnienia lokalu”, jednak w ich ocenie „względy humanitarne uniemożliwiają przyjęcie innych rozwiązań” (Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Druk Sejmowy Nr 965, s. 28).
Po upływie niemal dwóch lat warto przyjrzeć się skutkom wprowadzonych zmian i praktyce stosowania znowelizowanego art. 1046 KPC.
Kto dostarcza pomieszczenie tymczasowe
W obecnym stanie prawnym obowiązek zapewnienia pomieszczenia tymczasowego ciąży w pierwszej kolejności na gminie i samym dłużniku. Pomieszczenie zapewnić może również wierzyciel. Możliwość wykonania tego obowiązku przez eksmitowanego miała od samego początku czysto iluzoryczny charakter. Żaden dłużnik nie będzie wszak zainteresowany przyspieszeniem własnej eksmisji. Komentowany przepis budzi natomiast wiele kontrowersji w zakresie zadań gminy w postępowaniu egzekucyjnym. Lakoniczne sformułowanie art. 1046 § 4 KPC nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, czy nakłada on na gminę obowiązek dostarczenia pomieszczenia tymczasowego, jak ma to miejsce w przypadku lokalu socjalnego zapewnianego przez gminę na podstawie ustawy z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy. Wydaje się, że nie sposób wyinterpretować po stronie gminy kategorycznego obowiązku, głównie ze względu na fakt, że komentowany przepis umiejscowiony jest w ustawie o charakterze proceduralnym, która jako taka nie może normować zadań jednostek samorządu terytorialnego. Samorządy [...]