Nieruchomości

nr 5/2007

Czy naruszenie obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie nałożonego w pozwoleniu na budowę skutkuje karą pieniężną?

Alicja Plucińska-Filipowicz
Autorka jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Abstrakt

Sankcja administracyjna w postaci zastosowania kary pieniężnej określonej w art. 57 ust. 7 Prawa budowlanego jest skutkiem naruszenia przepisów ustawy – prawo budowlane, a nie obowiązku określonego w decyzji o pozwoleniu na budowę wydanej przed zmianą ustawy wprowadzającej tę karę. Zmiana stanu prawnego powoduje, że w istocie wymóg uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie zawarty w decyzji o pozwoleniu na budowę stał się bezprzedmiotowy i podlega wygaszeniu na podstawie art. 162 § 1 pkt 2 KPA. Z odpowiednim wnioskiem w tym przedmiocie może wystąpić strona, gdyż leży to w jej interesie. Nieubieganie się jednak przez stronę o wydanie decyzji usuwającej z pozwolenia na budowę bezprzedmiotowego już wymogu posiadania przed przystąpieniem do użytkowania stosownej decyzji nie rodzi skutku w postaci wymierzenia przedmiotowej kary pieniężnej.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18.12.2006 r., II OSK 1324/05.

Stan faktyczny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z 21.6.2005 r. (II SA/Bk 197/05) oddalił skargę inwestora na postanowienie w przedmiocie ustalenia kary pieniężnej za nielegalne przystąpienie do użytkowania budynku magazynowego. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że przedmiotowe postanowienie zostało wydane na podstawie art. 57 ust. 7 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126 ze zm.; dalej PrBudU) po stwierdzeniu podczas oględzin przeprowadzonych przez organ administracji publicznej I instancji przystąpienia do użytkowania obiektu z naruszeniem art. 54 i 55 PrBudU. Inwestor decyzją o pozwoleniu na budowę został zobowiązany do uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie wybudowanego obiektu. Pisemnie inwestor zawiadomił właściwy organ o zamiarze przystąpienia do użytkowania budynku.

W skardze do WSA w Białymstoku podniesiono, iż przedmiotowy obiekt stosownie do przepisów PrBudU nie wymaga uzyskania pozwolenia na użytkowanie po jego wybudowaniu.

WSA w Białymstoku uznał skargę za nieuzasadnioną.

Sąd I instancji miał na uwadze, że przystąpienie do użytkowania obiektu było „naturalną konsekwencją” stanowiska jego właścicieli, iż zbędne jest uzyskanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, pogląd ten w ocenie sądu nie jest jednak zgodny z prawem. Przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy bowiem uzyskać ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli wynika to z przepisu prawa lub też z decyzji o pozwoleniu na budowę. Skoro w decyzji o pozwoleniu na budowę przedmiotowego obiektu został na inwestora nałożony obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie, to przystąpienie do użytkowania mogło nastąpić dopiero po wydaniu takiej decyzji. Przystąpienie do użytkowania bez uprzedniego uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie uprawnia do zastosowania względem inwestora sankcji określonej w art. 57 ust. 7 PrBudU.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł inwestor reprezentowany przez radcę prawnego, zaskarżając wyrok w całości oraz zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 57 ust. 7 PrBudU wobec przyjęcia, że zachodziła określona w tym przepisie podstawa do nałożenia kary pieniężnej za brak decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, a także naruszenie art. 54 i 55 pkt 1 i 2 PrBudU i w konsekwencji nieuchylenie przez sąd I instancji wadliwej decyzji o nałożeniu przedmiotowej kary.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreślono, iż jednoznacznie wynika z akt sprawy, że po zakończeniu budowy strona zawiadomiła o tym właściwy organ, a także poinformowała o zamiarze przystąpienia PrBudU budowlanego co do złożonego przez inwestora zawiadomienia. Strona przyznaje, iż w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożono na inwestora obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu po zakończeniu budowy, jednakże nowelą do PrBudU z 16.4.2004 r. obowiązek określony w decyzji w stosunku do inwestora ustał z mocy prawa ze względu na uregulowania art. 54 i 55 pkt 1 PrBudU. Bezspornie przedmiotowy budynek należy do takiej kategorii obiektów, co do której ustawa nie nakłada obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Brak jest przepisu przejściowego pozwalającego na stosowanie wobec strony restrykcyjnego przepisu przewidującego przedmiotową karę pieniężną za niewypełnienie określonego przed jego wprowadzeniem w decyzji o pozwoleniu na budowę obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu. Błędne jest w tej sytuacji stanowisko sądu I instancji, iż decydujące w sprawie znaczenie w kwestii podstawy prawnej do nałożenia przedmiotowej kary pieniężnej ma fakt zawarcia w decyzji o pozwoleniu na budowę obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie.

W uzupełnieniu uzasadnienia skargi kasacyjnej pełnomocnik strony podniósł, że w przedmiocie udzielenia pozwolenia na użytkowanie przedmiotowego obiektu toczyło się postępowanie administracyjne ogólne i nieważnościowe. W wyniku stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie udzielenia pozwolenia na użytkowanie obiektu (decyzja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, w uzasadnieniu której jednoznacznie stwierdzono, że przedmiotowy obiekt nie wymaga decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, natomiast organ nadzoru budowlanego miał możliwość wniesienia sprzeciwu do dokonanego przez inwestora zgłoszenia, czego jednak nie uczynił) została wydana decyzja Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego umarzająca postępowanie w sprawie udzielenia pozwolenia na użytkowanie przedmiotowego obiektu budowlanego na podstawie art. 105 § 1 KPA, wobec uznania, iż stało się ono bezprzedmiotowe z uwagi na stanowisko wyrażone we wskazanej wyżej decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego.

Z uzasadnienia wyroku NSA

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionej podstawie prawnej.

Stosownie do art. 174 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej PostępSądAdmU), skarga kasacyjna może być oparta na następujących podstawach: [...]