Abstrakt
Majątek wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą powinien być wprowadzony do ewidencji środków trwałych i WNiP. Bardzo istotna jest wartość, jaką należy podać w tej ewidencji, ponieważ to ona jest podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Odpisy te to nic innego jak rozłożenie kosztu nabycia lub wytworzenia albo wartości każdego składnika majątku na raty. Liczba „rat” jest uzależniona od dopuszczalnej, limitowanej przez przepisy, wysokości stawki amortyzacyjnej.
Zgodnie z art. 16f PDOPrU i art. 22f PDOFizU podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wartość początkowa jest zdefiniowana w art. 16g i 22g obu ww. ustaw. Ustala się ją w sposób właściwy dla konkretnego sposobu nabycia (zakup, budowa, darowizna itd.).
Nabycie odpłatne
W przypadku odpłatnego nabycia wartość początkowa odpowiada cenie nabycia. Pojęcie to nie jest równoznaczne z ceną określoną w KC lub w ustawie o cenach ani też z „wydatkiem na nabycie”, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 1 PDOPrU oraz 23 ust. 1 pkt 1 PDOFizU. Na cenę nabycia składa się:
1. kwota należna zbywcy (z odliczeniem VAT),
2. koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania nabytej rzeczy (prawa) do używania – tylko takie, które powstały w bezpośrednim związku z odpłatnym nabyciem poprzez zawarcie umowy sprzedaży pomiędzy sprzedawcą a kupującym; nie mogą to być koszty inne niż opłata notarialna, sądowa, PCC, prowizja dla pośrednika naliczone do dnia przekazania przedsiębiorstwa do używania,
3. odsetki, prowizje – naliczone do dnia wprowadzenia rzeczy do ewidencji.
Zakup na raty nie ma żadnego wpływu na ustalenie wartości początkowej. Jest to kwota należna zbywcy, a jej rozłożenie na poszczególne okresy płatności nie zmienia jej.
Kwota należna zbywcy może zostać zmodyfikowana np. wskutek udzielenia rabatu. Jeżeli rabat zostanie udzielony przed wprowadzeniem środka trwałego do ewidencji, nie ma to żadnych skutków podatkowych. Dla wartości początkowej ważna jest ostatecznie ustalona cena nabycia. Jeżeli jednak obniżka ceny zostanie dokonana już po przyjęciu składnika majątku do używania, należy dokonać korekty wartości początkowej oraz korekty rozliczonych już odpisów. Wpłynie to na wysokość płaconej dotychczas zaliczki na podatek dochodowy.
W przypadku nabycia nieruchomości zabudowanej budynkiem lub budowlą należy odrębnie ustalić cenę nabycia gruntu, a odrębnie cenę nabycia obiektu budowlanego. Ma to bardzo istotne znaczenie dla możliwości wprowadzenia środka trwałego do ewidencji majątku.
Odsetki i prowizje naliczone do dnia przyjęcia do używania zwiększają wartość początkową. Jeżeli cena została rozłożona na raty i są one procentowane, naliczone odsetki zwiększają wartość początkową.
Odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości zabudowanej budynkiem nie powinny w całości zwiększać wartości początkowej środka trwałego (budynku). Warto pamiętać o tym, że grunty i prawo użytkowania wieczystego nie podlegają amortyzacji. Zasada doliczania odsetek do wartości początkowej dotyczy tylko środków trwałych podlegających amortyzacji. Jeżeli w umowie podana jest cena nabycia w łącznej kwocie za poszczególne składniki nieruchomości (budynek i grunt), nabywca powinien ustalić cenę nabycia poszczególnych składników w taki sposób, aby suma cen poszczególnych składników nieruchomości była zgodna z ceną nabycia określoną w zawartej umowie. Jeżeli zakup całej nieruchomości sfinansowany został kredytem – odsetki od tej jego części, która przypada na wartość budynku, naliczone do dnia wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych, będą powiększać wartość początkową budynku. Odsetki zwiększają wartość początkową środka trwałego bez względu na to, czy zostały faktycznie zapłacone. W przepisie mowa jest bowiem o naliczonych odsetkach, a więc także wtedy gdy są one doliczone do kwoty głównej pożyczki lub kredytu. Odsetki naliczone w okresie inwestycji, ale zapłacone po oddaniu środka trwałego do używania nie mogą więc stanowić kosztu uzyskania przychodów. Powinny być [...]