Abstrakt

W ubiegłym roku, w związku z nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego zaobserwować można w Polsce dosyć prężnie rozwijające się sądownictwo polubowne, działające na zasadzie arbitrażu i mediacji. Zmiany te wprowadzone zostały ustawą z 28.7.2005 r. o zmianie ustawy kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 183, poz. 1538). W wyniku tych zmian powstało wiele sądów polubownych, zwłaszcza rozstrzygających spory, w których od arbitrów wymagane są wiadomości specjalne. Są to zatem sądy specjalistyczne.

Jednym z takich sądów jest powstały w 2006 r. Sąd Arbitrażowy przy Polskim Stowarzyszeniu Doradców Rynku Nieruchomości (PSDRN) w Warszawie. Do jego kompetencji należy mediacja i rozstrzyganie sporów z zakresu rynku nieruchomości, ponieważ jego arbitrzy i mediatorzy są wysokiej klasy specjalistami w zakresie obsługi tego rynku, będąc rzeczoznawcami majątkowymi, pośrednikami w obrocie nieruchomościami, zarządcami nieruchomości oraz prawnikami reprezentującymi strony w obrocie nieruchomościami i zawieraniu umów mających za przedmiot nieruchomości. Potrzeba powołania takiego Sądu wynika z tego, że zaobserwować można ostatnio znaczny wzrost liczby sporów związanych z gospodarowaniem nieruchomościami oraz z tym, że rozstrzygnięcia w tych sprawach wymagają często fachowej wiedzy odnoszącej się do funkcjonowania rynku nieruchomości, trendów na nim występujących, cen transakcyjnych oraz skutków ekonomicznych gospodarowania nieruchomościami. Stąd też powołanie Sądu, którego arbitrzy są fachowcami w tym zakresie, wydaje się szczególnie celowe. Stwarza ono bowiem możliwość niepowoływania biegłych, posiadających tego rodzaju wiadomości specjalne oraz zapewnia szybkość postępowania i jego tajność. Argumenty te wydają się istotne, wszystko bowiem, co zmierza do uproszczenia postępowań przed sądem jest interesujące, zważywszy na zarzucaną często, choć nie zawsze, przewlekłością postępowań przed sądami powszechnymi. Cenne także jest to, iż w istocie zmierza to do odciążenia sądów, ułatwiając sprawność ich funkcjonowania.

Wątpliwość 1 – zasada właściwości wyłącznej

Utworzenie sądu polubownego, zajmującego się wyłącznie sprawami z zakresu gospodarki nieruchomościami budzi także pewne wątpliwości, które winny być wyartykułowane już w chwili jego powstania. I tak pojawia się pytanie – czy funkcjonowanie tego Sądu, z uwagi na to, że sprawy rozstrzygane przez ten Sąd dotyczą nieruchomości, nie naruszają zasady właściwości wyłącznej wynikającej z art. 38 KPC. Przewiduje ona, że powództwa o własność lub inne prawa rzeczowe na nieruchomości, a także powództwo o wydanie nieruchomości można wytoczyć wyłącznie przed sądem położenia nieruchomości.

Przede wszystkim zauważyć należy, iż spektrum [...]