Abstrakt

Byli właściciele nieruchomości przejętych przed 1.1.1990 r. przez państwo mają pierwszeństwo w ich nabyciu. Stosownie do art. 34 ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.; dalej GospNierU) przyznano im prawo nabycia nieruchomości bez przetargu za cenę równą jej wartości.

Jeżeli Skarb Państwa lub gmina zamierza nieruchomość sprzedać lub oddać w użytkowanie wieczyste, musi zawiadomić byłego właściciela lub jego spadkobierców o przeznaczeniu nieruchomości do zbycia, pierwszeństwie w jej nabyciu i warunkach, na jakich mogą ją nabyć. Pierwszeństwo z art. 34 ust. 1 GospNierU przysługuje osobom fizycznym i prawnym, jeżeli spełniają chociaż jeden warunek określony w tym przepisie. Do pierwszej grupy osób w powyższym przepisie zaliczono te, którym przysługuje roszczenie o nabycie nieruchomości na podstawie przepisów GospNierU bądź odrębnych przepisów, np. zgodnie z art. 136 ust. 3 GospNierU. Do drugiej grupy osób, które mają ustawowe pierwszeństwo wynikające z art. 34 GospNierU, zaliczamy poprzednich właścicieli zbywanej nieruchomości pozbawionych do niej prawa własności przed 5.12.1990 r. i ich spadkobierców.

"Poprzedni właściciel" czy "były właściciel"

Pojęcie poprzedni właściciel zostało zdefiniowane w art. 4 ust. 4 GospNierU. Zgodnie z tym przepisem poprzedni właściciel to osoba, "która została pozbawiona prawa własności nieruchomości wskutek jej wywłaszczenia albo przejęcia na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego na podstawie innych tytułów".

Powstaje zatem pytanie, czy w świetle wyroku Sądu Najwyższego z 12.9.2002 r. (IV CKN 1289/00, opubl. OSNC Nr 9/2003, poz. 1) osoba, która zrzekła się nieruchomości w trybie przepisów art. 179 KC może być uznana za poprzedniego właściciela w rozumieniu art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z 19.10.1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128; dalej GospNierRolSPU). W sentencji powołanego wyżej orzeczenia [...]