Abstrakt

W aktualnej sytuacji likwidowania skutków bezprawności działania organów władzy publicznej w latach funkcjonowania poprzedniego systemu gospodarczego, przy określaniu utraconych korzyści spowodowanych szkodą majątkową związaną z nieruchomościami, dominują szkody, których trwanie zaczynało się już od połowy lat 40. ubiegłego wieku, a które są naprawiane dopiero obecnie.

Podstawa formalna i daty istotne dla czynności rzeczoznawcy majątkowego przy określaniu odszkodowania za utracone korzyści

Zgodnie z przepisami prawa cywilnego udowodnienie szkody i jej wysokości obciąża poszkodowanego. Zleceniodawcą rzeczoznawcy majątkowego określenia wysokości odszkodowania za utracone korzyści może być zatem w pierwszej kolejności sam poszkodowany. Zlecającym – jeśli zajdzie taka potrzeba – warto uzmysłowić, iż składanie wniosku o odszkodowanie przed wydaniem ostatecznej decyzji w sprawie stwierdzenia nieważności jest przedwczesne. Zleceniodawcą określenia wartości utraconych korzyści może być oczywiście także organ władzy publicznej przyznający lub odmawiający odszkodowania za utracone korzyści na drodze administracyjnej (szkoda powstała między 17.10.1997 r. a 1.9.2004 r.) lub składający oświadczenie woli w rozumieniu prawa cywilnego (szkoda powstała po 1.9.2004 r.). Wreszcie zlecającym może być także sąd, do którego odwołuje się poszkodowany niezadowolony z propozycji organu władzy publicznej.

Przy ustalaniu odszkodowania za utracone korzyści należy uwzględniać cały okres trwania szkody, począwszy jednak nie wcześniej niż od dnia 17.10.1997 r. (patrz przytoczony w cz. I wyrok TK Nr 20/2002 z 23.9.2003 r.). Datę, na którą należy przeprowadzić wyliczenia (odnieść do odpowiedniego układu cen), określa natomiast art. 363 § 2 KC, statuując zasadę, że jest to chwila ustalenia odszkodowania, która np. w postępowaniu sądowym zazwyczaj będzie zbieżna z datą orzekania przez sąd. Jeśli zlecający nie ustali tej daty wyraźnie w zleceniu, rzeczoznawca majątkowy, podejmując się określenia utraconych korzyści, może przyjąć następujące postępowanie – określenie utraconych korzyści wykonujemy na dzień opracowania elaboratu, wyraźnie to w opracowaniu zaznaczając. Oczywiście sąd może przyjąć inne terminy trwania szkody, za które należy się odszkodowanie tytułem utraconych korzyści oraz zalecić odniesienie się do układu cen z innej daty, określając to w swym postanowieniu.

Ustalenie hipotetycznych stanów nieruchomości w okresie, za który przysługuje odszkodowanie za utracone korzyści

W aktualnej sytuacji [...]